در هفتمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن بازار (تستا) مطرح شد:

به گزارش خبرنگار شبکه خبری آب ایران، در پنل تخصصی نیازهای فناورانه صنعت آب که به‌منظور بررسی چالش‌ها و راهکارهای حکمرانی داده در صنعت آب برگزار شد، محمد علی حائری، رئیس گروه مهندسی اطلاعات و GIS دفتر تحقیق و توسعه و فناوری اطلاعات شرکت مدیریت منابع آب ایران، به بررسی وضعیت فعلی و چالش‌های حکمرانی داده در این صنعت پرداخت. وی با اشاره به مشکلات ساختاری موجود در صنعت آب گفت: در حال حاضر داده‌های زیادی در حوزه آب وجود دارد، اما این داده‌ها به‌طور مؤثر به یک دانش عملی و چرخه‌محور تبدیل نمی‌شوند. پراکندگی داده‌ها و ایجاد سیلوهای داده‌ای در سازمان‌ها، عدم یکپارچگی داده‌ها و نبود همکاری مناسب برای اشتراک‌گذاری داده‌ها باعث شده که تصمیم‌گیری‌ها به‌طور مؤثری از این داده‌ها بهره‌برداری نکنند.

حائری افزود: باید یک مرجع واحد و یکپارچه برای داده‌های منابع آب ایجاد کنیم که تمامی ارگان‌ها و نهادها از آن استفاده کنند. همچنین، لازم است که حکمرانی داده در سه سطح مختلف، یعنی حکمرانی بر داده، حکمرانی پیرامون داده و بلوغ نظام حکمرانی داده، اجرایی شود. این رویکرد می‌تواند به یک مدیریت یکپارچه و کارآمد منابع آبی کمک کند.

وی در ادامه به اهمیت سواد داده‌ای و چالش‌های موجود در این حوزه اشاره کرد و اظهار داشت: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های ما در این زمینه، کمبود سواد داده‌ای در سطح نیروی انسانی است. در حالی که پیشرفت‌های زیادی در زمینه‌های فنی و تکنولوژیک در صنعت آب حاصل شده، اما در زمینه استفاده از داده‌ها به‌طور مؤثر و تحلیل آن‌ها در تصمیم‌گیری‌های روزمره، مشکلات زیادی وجود دارد.

فرهنگ‌سازی و آموزش سواد داده‌ای

حائری همچنین به چالش‌های فرهنگی در استفاده از داده‌ها در صنعت آب اشاره کرد و گفت: یکی از چالش‌های اساسی در استفاده مؤثر از داده‌ها، کمبود فرهنگ داده‌محور در میان کارکنان است. برای رفع این مشکل، نیازمند کمپین‌های فرهنگ‌سازی و آموزش در سطح کشور هستیم. باید کارکنان را تشویق کنیم که از داده‌ها در تحلیل‌ها و تصمیم‌گیری‌های روزمره استفاده کنند.

وی افزود: در این راستا، پلتفرم‌های یادگیری مبتنی بر داده باید طراحی شوند که تجربه شبیه‌سازی کار با داده‌های حجیم را بدون ریسک در اختیار کاربران قرار دهد. همچنین، باید مدل‌های مربی‌گری بین مدیران ارشد و متخصصان داده ایجاد کنیم تا این رویکرد به‌طور مؤثر در سطح مدیریت اجرایی به کار گرفته شود.

لزوم ایجاد کاتالوگ داده و پلتفرم‌های یادگیری

علی پرنیان، معاون مدیرکل دفتر تحقیق و توسعه و فناوری اطلاعات شرکت مدیریت منابع آب ایران، در ادامه این پنل به بیان راهکارهایی برای بهبود وضعیت حکمرانی داده در صنعت آب پرداخت. وی تأکید کرد: یکی از اولین اقداماتی که باید در راستای حکمرانی داده در صنعت آب انجام شود، ایجاد کاتالوگ داده است. این کاتالوگ باید اطلاعاتی مانند صحت داده‌ها، منابع آن‌ها، مالکیت، تاریخ به‌روزرسانی، و قابلیت اطمینان داده‌ها را مشخص کند، تا هر کاربر از جمله پژوهشگران، دانشگاهیان و بخش خصوصی بتوانند از داده‌ها استفاده کنند.

وی ادامه داد: مهم‌ترین هدف ما این است که داده‌ها به‌صورت یکپارچه و منسجم جمع‌آوری شوند و از آنها برای تحلیل و پیش‌بینی استفاده گردد. یکی از پروژه‌های کلیدی که در این راستا در حال پیگیری هستیم، طراحی و استقرار مدل‌هایی برای پیش‌بینی ناترازی آب در سطح کشور است. در این پروژه از داده‌های هواشناسی، بارش، جریان آب زیرزمینی و سطحی و مصرف استفاده می‌شود تا ناترازی‌ها به‌صورت مستمر به‌روزرسانی شوند.

پرنیان در ادامه به استفاده از مدل‌های پیش‌بینی و داده‌کاوی در صنعت آب اشاره کرد و گفت: ما برای استفاده بهینه از منابع آبی و بهبود تصمیم‌گیری‌ها در این حوزه، به سراغ هوش مصنوعی و ابزارهای داده‌کاوی می‌رویم. این ابزارها می‌توانند به ما کمک کنند تا ناترازی‌های آبی را پیش‌بینی کرده و از آن‌ها به‌طور بهینه استفاده کنیم.

وی در خصوص توسعه سامانه‌های مکاتبات هوشمند و رویکردهای داده‌محور در صنعت آب گفت: یکی دیگر از پروژه‌های کلیدی در این زمینه، طراحی سامانه‌های مکاتبات هوشمند است که قادر به تبدیل مکاتبات به گفت‌وگوی داده‌محور خواهد بود. این سامانه‌ها می‌توانند تحلیل‌های خودکار انجام دهند و دانش جدیدی استخراج کنند که برای تصمیم‌گیری‌ها مفید است.

توسعه و به‌کارگیری پلتفرم‌های داده‌محور

پرنیان در پایان سخنان خود از اهمیت ایجاد و ترویج سیستم‌های ارتباطی و فرهنگ مشترک بین سازمان‌های مختلف، از جمله وزارت نیرو، جهاد کشاورزی و سایر ذینفعان، سخن گفت و تأکید کرد: برای بهبود حکمرانی داده در صنعت آب، باید همکاری بین سازمان‌های مختلف تقویت شود و استانداردهای مشترک برای استفاده از داده‌ها در سطح ملی ایجاد گردد.

نتیجه‌گیری

این رویداد تخصصی فرصتی مناسب برای تبادل نظر و همکاری بین ذینفعان مختلف در صنعت آب بود. در نهایت، کارشناسان حاضر در پنل تخصصی بر لزوم استفاده بهینه از داده‌ها برای تصمیم‌گیری‌های دقیق و شفاف تأکید کردند. با ایجاد زیرساخت‌های داده‌محور و بهبود سواد داده‌ای در سازمان‌های مربوطه، می‌توان به یک حکمرانی داده مؤثر در صنعت آب دست یافت که نه تنها بهره‌وری منابع آبی را افزایش می‌دهد، بلکه شفافیت و پاسخگویی را نیز در تصمیم‌گیری‌ها تقویت می‌کند.