در پیام معاون وزیر نیرو به «کارگاه آموزشی منطقه‌ای بازچرخانی پساب با رویکرد اقتصاد چرخشی» تأکید شد:

به گزارش خبرنگار شبکه خبری آب ایران، «کارگاه آموزشی منطقه‌ای بازچرخانی پساب با رویکرد اقتصاد چرخشی» امروز توسط مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری (تحت پوشش یونسکو) برگزار شد و پیام محمد جوان‌بخت معاون وزیر نیرو و مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران توسط جواد حاجیانی رئیس کمیته علمی این کارگاه آموزشی قرائت شد. 

در متن این پیام آمده است: ایران عزیز اسلامی ما با چالش‌های متعددی در حوزه منابع آبی مواجه است؛ از تغییرات اقلیمی و کاهش بارش‌ها گرفته تا افزایش جمعیت، توسعه شهرنشینی و تقاضای روزافزون برای آب؛ در چنین شرایطی، استفاده از مدل‌های سنتی مدیریت منابع آب دیگر پاسخگو نیست و ما نیازمند رویکردهایی نوین و پایدار هستیم.

اقتصاد چرخشی که بر کاهش مصرف، استفاده مجدد و بازیافت منابع تأکید دارد، یکی از مؤثرترین الگوها در مدیریت آب و فاضلاب است. در این مدل، آب دیگر صرفاً به عنوان یک منبع مصرفی تلقی نمی‌شود، بلکه به عنوان یک سرمایه ارزشمند، بازچرخانی و بهره‌برداری می‌شود؛ کشورهای پیشرو در این حوزه از جمله کشورهای اتحادیه اروپا، سنگاپور و ژاپن نشان داده‌اند که چگونه بازچرخانی آب و پساب می‌تواند نه تنها به تأمین منابع پایدار کمک کند، بلکه محرک رشد اقتصادی و افزایش تاب‌آوری در برابر بحران‌های آبی باشد.

در ادامه این پیام آمده است: بر اساس آمارهای موجود به طور کلی در دنیا ۴۵ درصد از پساب تصفیه‌شده در کشاورزی ۳۰ درصد در صنایع و ۲۵ درصد باقیمانده در استفاده‌های شهری به کار گرفته می‌شود و قوانین و مقررات جهانی در مورد استفاده از پساب به شدت وابسته به منطقه و سطح توسعه‌یافتگی کشورها است؛ تا آنجا که به عنوان مثال اتحادیه اروپا استانداردهای سختگیرانه‌ای برای کیفیت پساب در مصارف مختلف دارد.

در کشور ما، سالانه حجم زیادی پساب شهری و صنعتی تولید اما متأسفانه بخش قابل توجهی از آن بدون تصفیه مناسب، وارد محیط زیست می‌شود؛ از این رو با توجه به مواد قانونی مندرج در قانون برنامه هفتم توسعه پیشرفت کشور از جمله مواد ۳۸ و ۳۹ که با رویکرد دستیابی به توسعه پایدار تدوین شده است، ما موظفیم سهم بازچرخانی پساب در تأمین آب صنایع را به شکل چشمگیری افزایش داده و آب مورد نیاز صنایع بزرگ آب‌بر را از منابع آب نامتعارف تأمین کنیم.

در این پیام تأکید شد: اجرای این سیاست علاوه بر کاهش وابستگی صنایع به منابع آب شیرین، موجب کاهش آلودگی‌های زیست محیطی و بهبود کیفیت زندگی شهروندان نیز خواهد شد؛ اگر چه تحقق این سیاست‌ها نیازمند همکاری همه جانبه آحاد جامعه، بخش خصوصی، دولت و نهادهای علمی است تا بتوانیم از فرصت‌های ایجاد شده بهره‌برداری کنیم و به یک الگوی موفق در مدیریت منابع آب در منطقه تبدیل شویم.

با این وجود، ما با چالش‌های متعددی در این مسیر مواجه هستیم. زیرساخت‌های ناکافی برای تصفیه و بازچرخانی آب و فاضلاب یکی از موانع اصلی است که نیاز به سرمایه‌گذاری گسترده دارد. استانداردهای موجود برای بازچرخانی پساب در کشور ما تدوین شده و چارچوب‌های مناسبی برای استفاده از پساب تصفیه شده در مصارف مختلف وجود دارد اما متأسفانه در مرحله اجرا مشکلات متعددی از جمله نبود منابع مالی کافی برای ارتقا تصفیه‌خانه‌های موجود و عدم اهتمام شایسته و بایسته مانع بهره‌برداری مؤثر از این ظرفیت‌ها شده است.

در ادامه پیام معاون وزیر نیرو آمده است: بهبود این وضعیت، علاوه بر تأمین منابع مالی مورد نیاز مستلزم ارتقای شفافیت در فرآیندهای اجرایی و توسعه فناوری‌های نوین تصفیه است.

از دیگر سو، بازچرخانی پساب نه تنها به کاهش فشار بر منابع آب شیرین کمک می‌کند بلکه فرصت‌های متعددی را در حوزه‌های مختلف فراهم می‌آورد؛ در بخش صنعت صنایع می‌توانند با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین تصفیه، از پساب به عنوان منبعی پایدار و اقتصادی استفاده کنند؛ همچنین کاهش تخلیه مستقیم فاضلاب به منابع طبیعی، حفاظت از اکوسیستم‌ها را به همراه دارد و فرصت‌های اقتصادی جدیدی در حوزه فناوری‌های تصفیه و بازچرخانی ایجاد می‌کند.

برای حرکت به سوی بازچرخانی مؤثر آب و پساب لازم است ضمن توجه به استقرار الگوی توسعه پایدار و سرمایه‌گذاری در به کارگیری فناوری‌های پیشرفته برای ارتقای کیفیت پساب، سیاست‌هایی جامع و اجرایی تدوین شود. از سوی دیگر توسعه واگذاری پساب به صنایع و تخصیص پساب تصفیه شده به شهرداری‌ها برای آبیاری فضای سبز شهری، می‌تواند سهم قابل توجهی از نیازهای آبی این بخش‌ها را تأمین کرده و از فشار بر منابع آب شیرین بکاهد.

صندوق‌های حمایتی و جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، رویکرد دیگری است که می‌تواند کیفیت و ظرفیت تصفیه‌خانه‌های موجود و آتی را به سطح استانداردهای قابل قبول برساند و در نهایت، باید از تجربیات کشورهای پیشرو در این حوزه بهره گرفت و همکاری‌های بین‌المللی را گسترش داد. 

مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری می‌تواند زمینه‌ساز ارتباطات علمی بین‌المللی در این حوزه باشد. با این وجود و پس از برگزاری چنین نشست‌هایی ضرورت دارد بخش‌های اجرایی برای عملیاتی کردن تصمیمات مرتبط اقدام کنند.

در این راستا، از تمامی دست‌اندرکاران، جامعه علمی، بخش خصوصی و نهادهای سیاست‌گذار دعوت می‌کنم تا در این مسیر مهم، همراه شوند؛ چرا که امروزه چالش‌های فرارو در بخش آب و فاضلاب نیازمند راه حل‌های نوآورانه و پایدار است و بازچرخانی آب و پساب تنها یک راهکار نیست؛ بلکه یک وظیفه ملی برای حفظ منابع آبی و تضمین آینده‌ای پایدار برای ایران اسلامی عزیزمان است.

در پیام مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران تأکید شده است: در پایان ضمن تشکر ویژه از مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری به دلیل توجه به موضوعات کلیدی بخش آب کشور همچون تغییرات اقلیمی مدیریت جامع سیلاب حکمرانی آب‌های زیرزمینی و بازچرخانی، پساب، از تلاش‌های تمامی برگزارکنندگان این کارگاه آموزشی منطقه‌ای به ویژه دفتر راهبری و نظارت بر آب و فاضلاب شهری و روستایی وزارت نیرو، شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، شرکت آب و فاضلاب تهران، نماینده انجمن بین‌المللی آب، رئیس محترم کرسی یونسکو در بازیافت آب، سخنرانان گرانقدر و دیگر سازمان‌ها و شرکت‌های مرتبط قدردانی می‌کنم و انتظار دارم تا پس از برگزاری این کارگاه آموزشی زمینه‌های عملی و عملیاتی استفاده از پساب با رویکردهای نوین در کشور توسط همه ذینفعان و دست‌اندرکاران فراهم شود.

گفتنی است، مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری (تحت پوشش یونسکو)، با توجه به اهمیت موضوع و ضرورت اجرای بازچرخانی پساب در کشور، کارگاه آموزشی منطقه‌ای بازچرخانی پساب با رویکرد اقتصاد چرخشی را با اشتراک‌گذاری دانش و تجربیات جمعی و همکاری‌های منطقه‌ای در یک بستر توسعه مشارکتی، به منظور بهره‌گیری از تجربیات و درس‌آموخته‌های داخلی و خارجی و با شرکت نمایندگانی از کشورهای عضو شورای حکام و متخصصین و صاحب‌نظران داخلی و بین‌المللی، طی روزهای ۲ و ۳ بهمن ماه سال جاری در تهران برگزار می‌کند.