۵۲۵ میلیون متر مکعب آب در سدهای سیستان و بلوچستان ذخیره شد/ حجم خسارات سیلاب بسیار کمتر از کشورهای همسایه بود

به گزارش خبرنگار شبکه خبری آب ایران، استان سیستان و بلوچستان اسفند و فروردین پر بارشی را تجربه کرد. این استان از اوایل اسفند ۱۴۰۲ با فعالیت سامانه‌های سنگین بارشی روبرو بوده که در برخی از نقاط نیز منجر به وقوع سیلاب شد.

از بدو صدور هشدارهای هواشناسی مبنی بر فعالیت سامانه‌های بارشی در این استان که چند استان دیگر کشور را نیز درگیر کرد، ستاد مدیریت بحران وزارت نیرو و آب منطقه‌ای استان با تشکیل جلساتی، آماده اجرای تمهیدات متناسب با مدیریت بحران احتمالی و کنترل سیلاب شد.

هرچند که بارش‌های سنگین‌ و پرحجم، رواناب‌ها و در برخی شهرهای سیستان و بلوچستان به ویژه در جنوب این استان، سیلاب‌هایی را پدید آورد که با توجه به حجم بارندگی‌ها دور از انتظار نبود.

از اوایل اسفند ۱۴۰۲ که داده‌های هواشناسی، وقوع بارش‌های قابل توجه را در این استان پیش بینی کرد و براساس اعلام هشدار ستاد صنعت آب کشور، در نخستین گام باید آب ورودی به مخازن سدها به منظور جلوگیری از سیلاب‌های مخرب به خصوص در بخش پایین دست کنترل می‌شد که به همین علت، حدود ۱۰ درصد از آب چند سد از جمله سدهای پیشین، زیردان، شی کلک و خیرآباد رهاسازی شد تا حجم کافی برای ذخیره بارش‌ها فراهم شود.

همین اقدام موجب شد تا از شدت سیلاب‌های مخرب و ویرانگر در این مرحله از بارندگی‌ها، کاسته و سیلاب به آرامی در مسیر طبیعی جریان پیدا کند و مانع از تخریب و خسارت بیشتر در پایین دست شود. به طوری که این مرحله از سیلاب در استان، بدون هیچ فوتی و با کمترین خسارت پشت سر گذاشته شد. ضمن اینکه، به سبب بارش‌های صورت گرفته مشکل آب شهرهای جنوب این استان به ویژه نیکشهر، چابهار و روستاهای استان برطرف و حجم ۶ سد استان به طور کامل پر شد.

بارش باران بیشتر از دو برابر متوسط سالیانه در پایین دست سد زیردان و پیشین

در گام بعد، آب منطقه‌ای استان سیستان و بلوچستان با ایجاد آمادگی‌ پیش از آغاز بارندگی‌ها و فراخوان کارکنان و با هماهنگی سایر دستگاه‌ها، به لایروبی و بازگشایی مستمر رودخانه‌های باهوکلات، کاجو، سردگان و کاریانی اقدام کرد که همین امر، زمینه کاهش خسارات در سیلاب رخ داده در استان را رقم زد.

طبق آمارهای اعلام شده از سوی آب منطقه‌ای استان سیستان و بلوچستان، طی بارندگی‌های ۶ تا ۱۱ اسفند در بالا دست سد زیردان در ایستگاه لوریانی ۱۴۵ میلی‌متر و در ایستگاه پیرسهراب در ۵۰ کیلومتری پایین دست سد زیردان ۲۲۴ میلی‌متر بارش به ثبت رسیده است. درحالی که بارندگی سالیانه این منطقه ۱۱۰ میلی‌متر است. همچنین در ایستگاه جگیگور ۱۸۸ میلی‌متر و در باهوکلات در پایین دست سد پیشین ۲۱۶میلی‌متر باران باریده که بیشتر از دو برابر متوسط سالیانه در منطقه است.

مدیریت خوب بارش‌های اخیر پرشدن کامل برخی سدها و احیای اکوسیستم‌های آبی را رقم زد

عبور کم خسارت از این پدیده بارشی و مدیریت خوب ستاد صنعت آب کشور و آب منطقه‌ای استان، مورد تحسین وزیر نیرو نیز قرار گرفت. به گفته سیف‌الله آقابیگی مدیرکل مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران، مدیریت خوب و اقدامات پیشگیرانه مجموعه وزارت نیرو موجب شد در بارش‌های اخیر، بخش زیادی از ظرفیت منابع آبی سدهای کشور آبگیری شود.

وی تأکید کرد: پیش‌رهاسازی‌هایی که با هدف مدیریت حجم مناسب آب در مخازن سدها برای کنترل سیلاب صورت گرفت، اطلاع‌رسا‌نی‌های به موقع به جوامع هدف و همچنین استفاده از ظرفیت مشارکت دستگاه‌های اجرایی ذیربط و مسئول در مدیریت سیلاب، موجب شد که علی‌رغم ترددهای قابل توجه نوروزی و کثرت گردشگران و مسافران، خوشبختانه با کاهش جدی خسارت و البته عبور از بحران سیل بدون هیچ‌گونه تلفات انسانی روبرو بودیم. 

اما این پایان مواجه سیستان و بلوچستان با بارش‌های غیرنرمال بهاری نبود. در اواخر فروردین ۱۴۰۳ نیز سامانه‌های بارشی قابل توجه دیگری، استان سیستان و بلوچستان و برخی دیگر از استان‌های کشور را درگیر کرد؛ به طوری که فعالیت سامانه بارشی در برخی استان‌های نوار جنوبی و جنوب غربی کشور از جمله سیستان و بلوچستان منجر به صدور هشدار سطح نارنجی و قرمز هواشناسی در روزهای پایانی فروردین شد.

ستاد مدیریت بحران وزارت نیرو نیز به فوریت تشکیل جلسه داد و خط مشی مدیریت سیلاب‌های احتمالی و نظامات ایمنی ضروری به منظور ابلاغ به مسئولان مربوطه و اطلاع رسانی به مردم معین شد که در رسانه‌ها انعکاس یافت.

این در حالی بود که وزیر نیرو نیز پیش از آن، در جلسه‌ای با کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس، ضمن ارائه گزارشی از مدیریت بارش‌های به وقوع پیوسته در روزهای آخر سال ۱۴۰۲ و اوایل فروردین ۱۴۰۳ که بسیاری از استان‌های کشور را دربرگرفته بود و مدیریت سیلاب در ۵ استان پربارش، اعلام کرد که طبق پیش‌بینی‌ها طی روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه ۲۸ و ۲۹ فروردین ماه، سامانه پرقدرتی وارد کشور می‌شود که منجر به وقوع بارش‌های قابل توجه در استان‌های بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، جنوب کرمان و جنوب فارس خواهد شد.

محرابیان گفت که پیش‌بینی می‌شود بارش‌ها در برخی از نقاط تا حدود ۲۰۰ میلیمتر برسد که ضرورت دارد مردم و مسئولان توجه داشته و مسائل ایمنی را در نوار ساحلی بین بندرعباس تا کنارک و چابهار در نظر بگیرند تا شاهد خسارت نباشیم زیرا بارش‌های روزهای آینده قابل توجه است.

برای مدیریت بهتر این سامانه بارشی و کمک به کاهش خسارات، شرکت آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان و مدیران شرکت مدیریت منابع آب در میدان حضور داشته و مرتب به آب‌بندها و محل سدها سرکشی کرده و تدابیر لازم را به منظور جلوگیری از ایجاد خسارت به سدها اتخاذ کردند.

روایت رئیس حوضه آبریز رودخانه زهره ـ جراحی از چگونگی مهار سیلاب در سدهای جنوب شرق کشور

مهرزاد احسانی رئیس حوضه آبریز رودخانه زهره ـ جراحی و حوضه‌های جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار شبکه خبری آب ایران با اشاره به چگونگی مدیریت بارندگی‌های شدید در حوضه‌های جنوبی کشور و وضعیت سدهای استان سیستان و بلوچستان اظهار کرد: با توجه به اعلام وضعیت قرمز برای سامانه بارشی اخیر، دو جلسه مدیریت سیلاب در شرکت مدیریت منابع آب برگزار شد و با توجه به درصد پرشدگی سدها در استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان، برای هریک از آن‌ها تصمیمات جداگانه ای اتخاذ شد.

رئیس حوضه آبریز رودخانه زهره ـ جراحی و حوضه‌های جنوبی با اشاره به ظرفیت سدهای سیستان و بلوچستان، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه در اسفندماه سال گذشته سیلاب بزرگی را تجربه کردیم، اغلب سدها در حدود ۹۰ درصد و برخی از آن‌ها نیز حدود ۱۰۰ درصد پر شد و به همین سبب دستور بازگشایی سدها تا پیش از ایجاد سیلاب مجدد صادر شد تا فضای متناسبی از سدها خالی شود و بتوان سیلاب پیش رو را به خوبی مدیریت کرد.

احسانی با اشاره به سرریز مجدد سدهای زیردان، پیشین و خیرآباد گفت: با توجه به اینکه سد کهیر ظرفیت خالی بسیاری دارد، مشکلی از نظر مدیریت سیلاب نخواهیم داشت و سرریز سد خیرآباد وارد سد کهیر خواهد شد.

رئیس حوضه آبریز رودخانه زهره ـ جراحی و حوضه‌های جنوبی بیان کرد: به طور کلی تمهیدات لازم برای عبور ایمن سیلاب به نحوی که برای مردم، در پایین دست سدها مشکلی ایجاد نشود، از قبل پیش بینی شده است و اکنون نیز در دست اقدام است.

بیش از ۵۰ درصد بارش کل سال آبی استان سیستان و بلوچستان در ۳ روز اتفاق افتاد

فیروز قاسم‌زاده سخنگوی صنعت آب در گفتگو با شبکه خبری آب ایران آخرین وضعیت بارش در استان‌های جنوبی را تشریح کرد و اظهار داشت: بارش‌های جنوب‌شرق کشور به‌ویژه در استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان با مقادیر بی سابقه بارشی در روزهای ۲۸ تا ۳۰ فروردین ۱۴۰۳ در حالی به‌وقوع پیوست که در پنج ایستگاه باران‌سنجی بارش‌های بالای ۲۰۰ میلیمتر ثبت شد و ایستگاه زرآباد نیز با بارش بالای ۲۷۰ میلیمتر رکورد، بی‌سابقه‌ای را ثبت کرد.

وی افزود: متوسط بارش استان سیستان و بلوچستان حدود یکصد میلیمتر است که در این سامانه بارشی، بیش از ۵۰ درصد بارش استان تحقق یافت و بارش استان نسبت به متوسط بلندمدت بیش از ۶۰ درصد رشد را ثبت کرد.

سخنگوی صنعت آب کشور گفت: ارزیابی‌های دقیق وزارت نیرو قبل از وقوع سیل باعث مدیریت بهینه سیل شد و نه تنها حجم عمده‌ای از سیل در مخازن تله‌اندازی شد، بلکه با تعدیل هیدروگراف، از عبور جریانات با شدت بالا به پایین دست ممانعت به‌عمل آمد و مانع از وقوع اتفاقات مشابه کشورهای جنوب خلیج فارس شد که متأسفانه با تلفات جانی و مالی در این سامانه روبرو بودند.

ذخیره‌سازی ۵۲۵ میلیون متر مکعب آب در سدهای سیستان و بلوچستان

محمدامین بارانی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان نیز در گفتگو با خبرنگار شبکه خبری آب ایران در خصوص میزان بارندگی‌ها و آخرین وضعیت منابع آبی استان اظهار داشت: طی بارندگی‌های اخیر ۵۲۵ میلیون متر مکعب آب در سدهای سیستان و بلوچستان کنترل و ذخیره سازی شده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان با اشاره به شدت بارش‌های متراکم اخیر گفت: حجم ورودی آب به سد پیشین چابهار ۱۱۱ میلیون متر مکعب، سد زیردان ۱۶۴ میلیون متر مکعب، سد خیرآباد نیکشهر ۷۰ میلیون متر مکعب، سد کهیر ۱۵۲ میلیون متر مکعب و سد ماشکید علیا ۱۰ میلیون متر مکعب بوده است.

وی افزود: در مدت زمان بارش‌های سیل آسا، سدهای این استان با کنترل و ذخیره‌سازی آب توانست به خوبی وظیفه خود را به انجام رساند.

بارانی بیان داشت: حجم فعلی سدهای استان نسبت به سال آبی قبل، ۹۸ درصد افزایش یافته است و حجم آب موجود در مخازن سدهای استان ۳۹ درصد حجم کل مخازن است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه سیستان و بلوچستان در پایان گفت: این شرکت چندین سد مطالعاتی از جمله سد پاریانی و سد باهوکلات را برای کنترل سیلاب‌های فصلی جنوب استان در دستور کار دارد.