سخنگوی صنعت آب کشور:

به گزارش خبرنگار شبکه خبری آب ایران، فیروز قاسم‌زاده مدیرکل اطلاعات و داده‌های آبی کشور و سخنگوی صنعت آب در ششمین نشست خبری با اصحاب رسانه اظهار داشت: وزارت نیرو یکی از ارگان‌هایی است که داده‌های حجیم در کشور تولید می‌کند و عمده این اطلاعات در خصوص هواشناسی و آبشناسی و اطلاعات منابع و مصارف است.

وی گفت: سازمان هواشناسی کشور مسئولیت جمع‌آوری آمار هواشناسی برای مدیریت امور مختلف به ویژه در مناطق مسکونی راه‌ها و جاده‌های کشور را بر عهده دارد و موضوعات مرتبط با پایش منابع آب منحصراً در اختیار وزارت نیرو است و وزارت نیرو تولید کننده آمار مذکور است.

سخنگوی صنعت آب کشور ادامه داد: کاربردهای این آمار بسیار متنوع بوده و در تمام حوزه‌های فعالیتی در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد و در وزارت نیرو نیز در ارزیابی منابع و مصارف، استخراج بیلان‌ها، استخراج آب قابل برنامه‌ریزی و طراحی طرح‌های توسعه کشور است.

قاسم‌زاده افزود: وزارت نیرو سالانه ۶.۹ میلیون رکورد برای اطلاعات پایه آب در بخش‌های هواشناسی، هیدرومتری و ... تولید می‌کند که مبنای برنامه‌ریزی قرار می‌گیرد و به صورت دوره‌ای نیز حدود ۱۰۰ میلیون رکورد در قالب آماربرداری سراسری منابع و مصارف تولید می‌شود که این آمار مبنای گزارشات بیلان منابع آب کشور و مبنای به روزرسانی آب قابل برنامه‌ریزی است.

وی با بیان اینکه سامانه جامع تولید و مدیریت اطلاعات پایه آب کشور نزدیک به یک سال است که به بهره‌برداری رسیده، گفت: تمام اطلاعات پایه در این سامانه بارگذاری خواهد شد و از طریق پرتال انتشار آمار که در درگاه خدمات هوشمند دولت الکترونیک پیاده سازی شده است در دسترس عموم قرار می‌گیرند.

پیامدهای عمده تغییر اقلیم در حوزه آب

قاسم‌زاده در خصوص تغییر اقلیم و سازگاری با آن در مدیریت و مهندسی آب اظهار کرد: اخیراً دبیرکل سازمان ملل اعلام کرده که دنیا به عصر جوشش زمین رسیده است؛ چرا که در سال آبی گذشته شاهد بروز گرماهای بی‌سابقه بوده‌ایم که همین اتفاق باعث شد در تامین آب هر روز پیک‌های متوالی را رقم بزنیم و شرایط تأمین آب و مدیریت تنش آبی به سختی فراهم شد.

وی افزود: با روند تغییرات اقلیمی پیش رو، نیازهای ما به شکل فزاینده‌ای در حال افزایش است و محدودیت‌های آبی تشدید می‌شود و لاجرم باید به سراغ زیرساخت‌های جدید برویم و همین امر کار را برای مدیریت آب کشور با دشواری روبرو می‌کند.

قاسم‌زاده گفت: این تغییرات می‌تواند در دسترس بودن آب، خطر سیل و طراحی و بهره‌برداری از سیستم‌های زیرساخت آب را تحت تأثیر قرار دهد.

وی ادامه داد: با افزایش دمای جهانی، یخچال‌های طبیعی و لایه‌های یخی ذوب می‌شوند و به افزایش سطح آب دریا کمک می‌کنند؛ لذا این امر تهدیدی برای مناطق ساحلی و مناطق کم ارتفاع است و خطر نفوذ آب شور به منابع آب شیرین را افزایش می‌دهد و به طور بالقوه بر طراحی و مکان زیرساخت‌های ساحلی تأثیر می‌گذارد.

سخنگوی صنعت آب کشور بیان داشت: تغییرات اقلیمی می‌تواند بر دسترسی به منابع آب از جمله آب‌های سطحی و زیرزمینی تأثیر بگذارد؛ این امر می‌تواند بر تامین آب برای مقاصد شرب، صنعت و کشاورزی تاثیر بگذارد و نیاز به تغییر استراتژی‌های مدیریت آب و برنامه‌ریزی توسعه زیرساخت‌ها ایجاد کند. 

قاسم‌زاده گفت: کشورمان کشوری است که حدود ۲۵۰ میلیمتر بارش دریافت می‌کند که این میزان یک سوم بارش جهانی است؛ به همین دلیل ایران جزو مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می‌شود.

بیش از ۹۰ میلیارد مترمکعب آب در کشور مصرف می‌شود

وی افزود: در فصل بهار و پاییز ۲۵ درصد بارش دریافت می‌کنیم که این میزان در تابستان تنها ۵ درصد خواهد بود و در زمستان نیز آمار ۴۵ درصدی را رقم می‌زند؛ لذا این درصدها مبنایی خواهد بود تا مشخص کند در چه فصلی آب ذخیره گردد و در چه فصلی نیز به مصرف برسد.

سخنگوی صنعت آب خاطرنشان کرد: در مجموع به طور سالانه حدود ۱۱۰ میلیارد آب در کشور تولید می‌شود که بر اساس شاخص بین‌الملل باید برای ۴۰ درصد آن برنامه‌ریزی کنیم؛ اما آنچه در حال حاضر شاهد هستیم این است که بیش از ۹۰ میلیارد متر مکعب آب در کشور به مصرف می‌رسد؛ از سوی دیگر در طول نیم قرن اخیر، تبخیر و تعرق کشور حدود ۲۱ درصد افزایش داشته است که باعث کاهش آب در دسترس و تشدید محدودیت‌ها می‌شود.

وی گفت: در خصوص سرانه آب تجدید پذیر شاخصی وجود دارد که نشان می‌دهد یک منطقه در شرایط پایدار وضعیت آبی قرار دارد یا خیر؛ چنانچه این شاخص کمتر از ۱۷۰۰ متر مکعب برای هر نفر در سال باشد یعنی وارد تنش آبی شده‌ایم و اگر پایین‌تر از ۱۰۰۰ متر مکعب برای هر نفر در سال باشد، به این مفهوم است که با کمبود آب مواجهیم و به هیچ وجه نمی‌توانیم در مسیر توسعه پایدار باشیم؛ مگر اینکه از مناطق دیگر تامین آب انجام دهیم و آب موجود در طبیعت به عنوان حقابه‌های زیست محیطی در جریان باشد.

هر نیم درجه افزایش دما بیش از ۱۰ میلیارد مترمکعب منابع آب تجدیدپذیر را تبخیر می‌کند

وی اظهار کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد هر نیم درجه افزایش دما بیش از ۱۰ میلیارد مترمکعب منابع آب تجدیدپذیر را از دسترس کشور خارج می‌کند؛ ما در کشور بدترین وضعیت بارش، دما و در دسترس بودن منابع آبی را در سه سال اخیر شاهد بوده‌ایم و وضعیت منابع در این مدت در شرایط بسیار حاد قرار داشت. 

قاسم‌زاده گفت: در این مدت اکثر حوزه‌های آبریز در شرایط خشکسالی شدید قرار گرفتند و تداوم وضع موجود می‌تواند محدودیت‌های جدی در منابع آب ایجاد نماید، لذا امید است که با فعال شدن پدیده النینو، شاهد ترسالی باشیم و بخشی از کمبودها از این طریق جبران شود.مهمترین برنامه کارگروه سازگاری با کم آبی متوجه بخش کشاورزی است.

اصلاح تعرفه‌های آب و فرهنگ‌سازی مصرف بهینه از موضوعات بسیار مهم کارگروه سازگاری با کم‌آبی

سخنگوی صنعت آب بیان داشت: ایران از سال ۱۳۹۶ با مصوبه هیئت وزیران، برنامه ملی سازگاری با کم آبی را در راستای حفظ و صیانت از منابع آبی تنظیم کرد و هر استان برنامه مخصوص به خود را دارد. 

وی خاطرنشان کرد: در این برنامه بیشترین کاهش در برداشت آب و مدیریت مصرف برای بخش کشاورزی لحاظ شده است و از برنامه‌های مدنظر برای بخش کشاورزی می‌توان به اصلاح الگوی کشت و تحویل حجمی اشاره نموده، اصلاح تعرفه‌های آب و فرهنگ سازی مصرف بهینه از دیگر موضوعات بسیار مهم پیش بینی شده در این برنامه به شمار می‌رود.

قاسم‌زاده اذعان کرد: برای این برنامه ساز و کاری تعیین شده که دارای کارگروه ملی است و اعضای کمیته تخصصی ذیل گروه ملی را معاونین سازمان‌ها و وزارتخانه‌های زینتخل و ذینفع تشکیل می‌دهد و کارگروه‌های استانی نیز در سطح استان با حضور استاندارها تشکیل می‌شود؛ کارگروه ملی و کمیته تخصصی به صورت جدی در ماه‌های اخیر فعال شده و نتایج و دستاوردهای این برنامه در حال ارزیابی است.