یادداشت؛

منابع آب زیرزمینی کشور مطابق اصل ۴۵ قانون اساسی و ماده یک قانون توزیع عادلانه آب، جزو مشترکات است و بایستی براساس مصالح و منافع عمومی، از آن استفاده شود. بی شک، پایدارسازی منابع آب زیرزمینی و بهره مندی نسل‌های بعدی از این منابع، از مهم‌ترین مصالح و منافع عمومی کشورمان می باشد.

قانون توزیع عادلانه آب، مسئولیت حفاظت از منابع آب زیرزمینی را بر عهده دولت (با محوریت وزارت نیرو) قرار داده است و وزارت نیرو و شرکت های آب منطقه ای سراسر کشور برای حفاظت و بهره برداری پایدار از این منابع طبیعی طبق مصالح عمومی، مسئولیتی بسیار بزرگ بر دوش دارند و با گسترش کمبود در منابع آب زیرزمینی و آشکار شدن اثرات جانبی این نقصان نظیر فرونشست زمین، مهاجرت از روستاها و از بین رفتن کسب و کار اقتصادی، روز به روز بر اهمیت این وظیفه قانونی افزوده می شود.

البته در کنار وزارت نیرو، دستگاههای اجرایی متعدد و نهادها و مراجع قانونی دیگری هم در انجام صحیح و به موقع مسئولیت فوق، سهیم هستند و ایفای نقش می کنند که برای به نتیجه رساندن مسئولیت‌ها و فعالیت‌های وزارت نیرو در قبال حفاظت و بهره برداری پایدار از منابع آب زیرزمینی کشور، رویکرد، اقدامات و همکاری آنها نیز مهم بوده و تاثیرگذار می باشد و تشریح این نکته حائز اهمیت، به فرصت و نوشتار دیگری نیازمند است.

برای حفاظت و حراست صحیح و موثر از منابع آب زیرزمینی در سطح کشور، کارکنان دفاتر حفاظت و بهره برداری از منابع آب در شرکتهای آب منطقه ای و کارکنان ادارات منابع آب شهرستانهای تابعه آنها، به تنهایی کافی و اثربخش نیستند. نیروهای انسانی استخدام شده در این واحدهای سازمانی، با توجه به سازوکارهای اداری معمول و وظایف زیاد و متنوع محوله، اغلب به سختی از عهده فعالیتهای جاری برنامه ریزی، نظارت و پشتیبانی بر می آیند و امکان عملی لازم برای انجام بازدید مستمر و گشت و پایش میدانی روزانه از منابع آب زیرزمینی را ندارند.

 وزارت نیرو با همکاری سازمان برنامه و بودجه کشور برای این منظور، پروژه گشت و بازرسی از منابع آب را در قالب طرح ملی تعادل بخشی آب زیرزمینی تعریف نموده و سعی کرده آنرا در استان‌های مختلف عملیاتی نماید. بر این اساس اکیپ های گشت و بازرسی در هر استان تشکیل گردیده و در هر شهرستان و تحت مدیریت و راهبری مدیران ادارات منابع آب شهرستانها و دفاتر حفاظت و بهره برداری منابع آب شرکتهای آب منطقه ای مستقر شده اند و در حال فعالیت میدانی و صحرایی به منظور حفاظت از منابع آب زیرزمینی و پایداری استفاده از آن مطابق برنامه های مصوب سالانه نظیر برنامه سازگاری با کم آبی هستند.

در سال‌های اخیر به دلیل کاهش شدید اعتبارات مالی طرح ها، سازمان برنامه و بودجه کشور نتوانسته اعتبار مالی مورد نیاز برای طرح تعادل بخشی آب زیرزمینی را به صورت کامل تامین نماید و در نتیجه، پروژه گشت و بازرسی و پرداخت حق الزحمه کارکنان اکیپ های گشت و بازرسی منابع آب، دچار مسائل و چالش‌هایی شده است و فعالیت اثربخش این کارکنان را که از طریق شرکت های دارای صلاحیت از جامعه مهندسان مشاور به کار گرفته شده اند، با نارسایی مواجه کرده است. اکیپ های گشت و بازرسی منابع آب، رسالت عظیمی برای حفاظت از منابع آب و نظارت موثر بر بهره برداری آب زیرزمینی بر عهده دارند و پایداری بهره برداری از منابع آب زیرزمینی در سالهای آتی به عنوان یکی از مهمترین مصالح عمومی و حفظ و ارتقای تمدن بشری در گستره فلات ایران زمین، به پاسداری و حفاظت موثر از این منابع طبیعی وابسته است و بایستی تامین مالی برای حق الزحمه کارکنان این اکیپ ها از منابع مالی جاری شرکت های آب منطقه ای و منابع مالی ملی طرح تعادل بخشی منابع آب، مورد اهتمام جدی سیاست گذاران و مجریان برنامه های توسعه و مدیریت منابع آب در ایران باشد تا این مهم به سر منزل مقصود برسد و نسل‌های فعلی و آتی، شاهد بروز کمترین چالش و مشکل در حوزه منابع آب زیرزمینی در کشور باشند‌.