صنعت آب در چهل و ششمین بهار انقلاب/۳۳

به گزارش شبکه خبری آب ایران به نقل از روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای البرز، برخی براین باورند که تغییر اقلیم شاید فرصتی باشد تا ساکنان فلات خشک و نیمه خشک ایران زمین به خود بیایند و به امید ترسالی آب ها را به هدر ندهند و از این نعمت حیات بخش الهی به خوبی استفاده کنند.

طی ادوار گذشته تاکنون میلیاردها مترمکعب از آب های زیر زمینی و سطحی کشور و البرز در پس آبیاری سنتی کشاورزی و سایر بخش ها به هدر رفته و اینک کار به جایی رسانده تا زمین با فرونشست، ترک خوردگی عمیق و طولانی و گردوخاک، زبان به گلایه بگشاید.

بیش از سه دهه کم بارشی، خشکسالی طی شدن روند نامنظم فصول در کشور و استان البرز از حاکمیت شرایط جدید آب و هوایی حکایت دارد و همین امر سبب شده تا تصور۳۰ سال پربارش و ۳۰ سال خشکسالی ایران، کم کم رنگ ببازد و کارشناسان و صاحبنظران حوزه آب و کشاورزی را به سمت چاره جویی سوق دهد.

برداشت بی رویه آب تاکنون بخش زیادی از آبهای سطحی و زیر زمینی البرز از چرخه دسترسی خارج کرده و امروز کار به جایی رسیده که وزارت نیرو تمام پنج دشت استان را قرمز و ممنوعه اعلام کند.

در گذشته نه چندان دور درختان تنومند، باغات و مزارع کشاورزی دشت های مرکزی و جنوبی البرز با استفاده از کانال های بزرگ بتنی با آب رودخانه خروشان کرج آبیاری می شد اما از ۲ دهه پیش با فروکش کردن شتاب آب اکنون بخش کشاورزی از خوان کم رمق این رودخانه سهم چندانی ندارد و به حفاری چاههای عمیق روی آورده که پیش خوری سهم آیندگان است.

با این حال دستگاه‌های متولی بخش آب و جهاد کشاورزی استان البرز در این سال‌ها برای سازگاری با تغییر اقلیم طرح‌های الگویی متفاوتی را مطالعه و اجرایی کرده‌اند که از جمله آن سالم‌سازی پساب‌ها برای آبیاری کشاورزی، باغ‌ها و مصارف صنعت (به استثنای صنایع غذایی و دارویی) است.

در این میان استفاده از تجارب سایر کشورها و گذشته های دور ایران زمین راه میانبری برای غلبه برشرایط جدید یا به اصطلاح سازگاری با خشکسالی است تا بتوان وضعیت پیش آمده را مدیریت کرد و با خلق فرصت و ابتکار از سد بحران گذشت.

شرکت آب منطقه‌ای استان البرز، طی پنج سال گذشته تاکنون طرحی با نام سازگازی با تغییر اقلیم در دست مطالعه و اجرا قرار داده که در این طرح برای تامین آب شرب مردم، کشاورزی و صنعت برنامه‌هایی مشخص و اجرایی شده است. بازچرخانی پساب‌ها، انتقال پساب سالم تهران به شهرک‌های صنعتی و مزارع و باغات کشاورزی بخشی از پازل چند وجهی این طرح را تشکیل می‌دهند.

طرح جامع آبرسانی برای افزایش سهم استان از سدهای کرج و طالقان و غلبه بر تنش آبی در فضای شهری و روستایی گوشه دیگر این کار بزرگ است. احداث طرح‌های تغذیه مصنوعی برای مهار سیلاب‌های ناگهانی گام مدیریت آب برای نجات سفره‌های زیرزمینی و مهار عطش و ترک خوردگی زمین است که با جدیت دنبال شده است.

همچنین تغییر الگوی کشت و آبیاری اقدام مشترک شرکت آب منطقه‌ای و سازمان جهاد کشاورزی گام بعدی است که مشارکت بالای باغداران و کشاورزان می‌طلبد.

بازچرخانی پساب‌ها و انتقال آب‌های سطحی به البرز

داوود نجفیان، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز، با اشاره به اهمیت بازچرخانی پساب‌ها در مدیریت منابع آبی استان اظهار داشت: «در البرز دو طرح مهم شامل بازچرخانی پساب‌ها و انتقال آب‌های سطحی از غرب تهران به البرز در حال مطالعه و اجراست. مطالعه انتقال پساب از تصفیه‌خانه غرب تهران به پایان رسیده و در مرحله نهایی تخصیص از وزارت نیرو قرار دارد.»

وی افزود: «در فاز نخست، ۴۰ میلیون متر مکعب و در فاز بعدی ۱۰۰ میلیون متر مکعب پساب سالم‌سازی شده به البرز منتقل می‌شود. این پساب‌ها با فناوری‌های نوین تصفیه شده و قابل استفاده در بخش‌های کشاورزی، صنعت و تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها هستند. این اقدام به کاهش برداشت از سفره‌های زیرزمینی و تسریع تعادل‌بخشی منابع آب کمک می‌کند.»

تأمین آب سالم از تصفیه‌خانه ماهدشت
نجفیان در ادامه به پروژه تصفیه‌خانه ماهدشت کرج اشاره کرد و گفت: «تأمین آب سالم‌سازی شده از این تصفیه‌خانه یکی از اقدامات کلیدی شرکت آب منطقه‌ای البرز است که حجم آن سالانه به ۲۰ میلیون متر مکعب می‌رسد. فاز اول انتقال این آب به شهرک صنعتی کوثر اشتهارد به پایان رسیده است.»

وی افزود: «در فاز بعدی، شهرک امید البرز در اشتهارد با احداث ۶ کیلومتر خط انتقال به شبکه آب سالم‌سازی شده ماهدشت متصل خواهد شد. همچنین، شهرک بزرگ صنعتی اشتهارد نیز در دستور کار اتصال به این شبکه قرار دارد.»
استان البرز حدود ۴ هزار واحد تولیدی و صنعتی و ۶۸ هزار هکتار زمین کشاورزی دارد که بخشی از این صنایع، آب‌بر هستند. به گفته نجفیان، نیروگاه منتظر قائم به‌تنهایی سالانه بیش از ۱۰ میلیون متر مکعب از آب‌های زیرزمینی استان را مصرف می‌کند.

طرح جامع آبرسانی البرز؛ گام بزرگ برای کاهش تنش آبی
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز با اشاره به اجرای طرح جامع آبرسانی استان گفت: «این طرح حدود چهار سال پیش به تصویب وزارت نیرو رسید و دستاوردهای قابل توجهی داشته است. در قالب این طرح، سهمیه آب سدهای طالقان و کرج از ۵۵ میلیون متر مکعب به ۱۱۰ میلیون متر مکعب افزایش یافت.»

نجفیان تصریح کرد: «مطالعات جمعیتی و جغرافیایی استان در این طرح در نظر گرفته شده و اجرای آن فرصت تنفس به سفره‌های زیرزمینی می‌دهد. برای این طرح ۱۲۰ هزار میلیارد ریال اعتبار ملی از اسفندماه ۱۴۰۰ تخصیص یافت که در دو مرحله نخست، ۱۲ هزار میلیارد ریال اختصاص داده شده و برای امسال نیز همین میزان اعتبار پیش‌بینی شده است.»

پیشرفت اجرای طرح در مناطق مختلف البرز
به گفته نجفیان، این طرح در تمام مناطق استان البرز در حال اجرا و توسعه است. تاکنون ۶۲ کیلومتر خط انتقال آب از سد طالقان به تصفیه‌خانه شهر جدید مهستان تا شهرستان اشتهارد احداث شده و آماده بهره‌برداری است.

وی افزود: «این پروژه علاوه بر اشتهارد، شهرستان نظرآباد را نیز پوشش می‌دهد. به‌زودی آب گوارای سد طالقان جایگزین آب چاه‌ها در این مناطق خواهد شد. شهرستان‌های چهارباغ و ساوجبلاغ نیز از پروژه آبرسانی غرب استان بهره‌مند خواهند شد که برداشت سالانه ۲۵ میلیون متر مکعب آب را شامل می‌شود.»

مدیرعامل آب منطقه‌ای البرز خاطرنشان کرد: «ما ابتدا طرح آبرسانی را از مناطق بحرانی مانند نظرآباد، اشتهارد، فردیس، گرمدره و کرج آغاز کردیم که اکنون به نتایج مطلوبی رسیده‌ایم. امروز تنش آبی در استان به حداقل رسیده و طی دو سال گذشته با همکاری شرکت آبفا، پروژه‌های متعددی اجرا شده که رضایت مردم را به همراه داشته است.»

پروژه‌های آبرسانی در شرق البرز
نجفیان درباره پیشرفت پروژه‌های شرق البرز گفت: «پروژه خط انتقال آب رودخانه کرج از محدوده بیلقان تا تصفیه‌خانه شماره سه کرج به پایان رسیده و این تصفیه‌خانه تا ابتدای سال آینده به طور کامل تکمیل و افتتاح خواهد شد.»

وی افزود: «در دو سال گذشته، با اجرای طرح‌های جهادی، مشکل تنش آبی شهرستان ۸۰۰ هزار نفری فردیس و شهر ۵۰ هزار نفری گرمدره به‌طور قابل توجهی کاهش یافته است.»

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز خاطرنشان کرد: «این شرکت با همراهی سایر دستگاه‌های اجرایی پروژه‌های متعددی از جمله بازچرخانی پساب‌ها و هدایت آب سالم به سمت کشتزارها، باغ‌ها و صنایع را در پیش گرفته است؛ از سوی دیگر طرح جامع آبرسانی را اجرا و مدیریت می‌کنیم.»

وی گام بعدی را اجرای طرح‌های تغذیه مصنوعی دشت‌های بحرانی خواند و گفت: «همه این اقدامات برای مردم و سازگاری با تغییر اقلیم است. امیدوارم مردم ما را کمک کنند تا بتوانیم با کمک هم، از سایه شوم خشکسالی و کم بارشی با بهترین شکل ممکن عبور کنیم و دعا می‌کنیم که نزول رحمت الهی دشت‌ها و سرزمین عزیزمان ایران را مانند گذشته سر سبز با طراوات قرار دهد.»