یکشنبه, 4 آذر 1403
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی آخرین وضعیت مهمترین پروژه مرزی استان را تشریح کرد:
یوسف غفارزاده مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با شبکه خبری آب ایران اظهار کرد: طرح سد «خداآفرین» علاوه بر سازه اصلی سد، شامل پروژه‌های متعددی از جمله سد «قیزقلعه سی»، راه‌های ارتباطی جایگزین، جاده جانانلو کلیبر، شبکه آبیاری و زهکشی، شهرک اسکان، بدنه سدها و نیروگاه است که راه جایگزین در قالب ۴ قطعه ارتباطی مجموعاً به طول ۶۲.۵ کیلومتر با تونل دو بانده قطعه ۲ به قطر ۱۱ متر و طول ۷۴۵ متر بخشی از این پروژه است که مورد بهره‌برداری مردم این منطقه قرار گرفته است.
وی افزود: هر یک از اجزای این طرح در نوع خود موجب گره‌گشایی و ایجاد زیرساخت‌های ماندگار در منطقه شده و بخش‌های اصلی از جمله سدهای بزرگ و مهم مرزی خداآفرین و قیزقلعه سی، علاوه بر کارکردهای فنی و تامین آب و تحقق دیپلماسی آب و تحقق حقابه جمهور اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان، نمودی از غیرت و تعهد و توان مهندسی ستودنی متخصصان داخلی است.
احداث سد «خداآفرین» بزرگترین و مهمترین پروژه مرزی آذربایجان‌شرقی
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی با اشاره به سد خداآفرین به عنوان بزرگترین پروژه مرزی استان خاطرنشان کرد: این سد در ۲۶۰ کیلومتری شمال شرقی تبریز بر روی رودخانه ارس مابین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان توسط جمهوری اسلامی ایران با هزینه به روز شده بالغ بر ۷۰۰۰ میلیارد تومان احداث شده است.
وی افزود: از ویژگی‌های منحصر بفرد پروژه می‌توان به تأمین آب بزرگترین شبکه آبیاری زهکشی شمال غرب کشور، پیاده‌سازی دیپلماسی آب و حسن همجواری و افزایش تعاملات مناسب با جمهوری آذربایجان و بهره‌مندی از شرکت‌های توانمند و دانش و توان فنی داخلی و متخصصان متعهد و تلاشگر ایرانی، تثبیت حفظ حق آبه ۱ میلیارد متر مکعب در سال با تشکیل لکه آبی در راستای حفظ منافع ملی، پیچیدگی فنی و اجرائی تجهیزات هیدرومکانیکال، توسعه و رونق کشاورزی و اقتصادی منطقه و اشتغال‌زایی بالغ بر ۱۰ هزارنفر و توسعه فرهنگی بین دو کشور همسایه و صیانت از پل‌های تاریخی ۱۱و ۱۵ دهنه خداآفرین به عنوان نمادهای تاریخ مشترک دو کشور در مخزن سد است.
غفارزاده با بیان اینکه این سد نیروگاه‌هایی با توان تولید انرژی سالیانه ۲۷۵ گیگاوات ساعت برای هر طرف و کنترل سیلاب ۱۰ هزار سالیانه به حجم ۳۴۴۰ متر مکعب در ثانیه طراحی و اجرا شده است.
بهره‌برداری از سد «قیز قلعه‌سی» به عنوان بزرگترین طرح مرزی شمالغرب کشور
وی با بیان اینکه سد قیز قلعه‌سی یکی از دیگر بزرگترین و مهمترین پروژه های مرزی کشور است، افزود: این سد با پیچیدگی فنی و تاسیسات وابسته می‌تواند حق آبه یک میلیارد متر مکعب در سال را در راستای حفظ منافع ملی کشور تثبیت کرده و دیپلماسی آب، حسن همجواری و گسترش تعاملات مناسب با کشورهای همسایه را تحقق ببخشد.
مدیرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی یادآور شد: عملیات اجرایی این سد از سال ۱۳۸۵ آغاز و با حضور روسای جمهور ایران و آذربایجان و وزرای نیرو و جمعی از مسئولان بلندپایه دو طرف با هزینه به روز شده بالغ بر ۵۰۰۰ میلیارد تومان، در روز ۳۰ اردیبهشت‌ماه سال‌جاری در محل سد قیزقلعه‌سی به بهره‌برداری رسید.
به گفته وی، اجزای اصلی سد قیز قلعه‌سی شامل سیستم تخلیه کننده تحتانی در جناحین، بدنه سد، سرریز دریچه دار در طرفین، سازه آبگیر در طرفین، ۲ واحد نیروگاهی در طرفین، هرکدام به ظرفیت ۴۰ مگاوات است.
غفارزاده در ادامه گفت: بهره‌برداری از این طرح اهدافی از جمله تامین آب شبکه خداآفرین به وسعت ۷۴۰۰۰هکتار (۵۲۹۰ هکتار الویت اول در محدوده استان آذربایجان‌شرقی و ۳۶۷۰۰ هکتار الویت اول در محدوده استان اردبیل)، تامین برق به میزان ۲۷۰ گیگاوات ساعت در سال و تنظیم آب سالیانه به میزان دو میلیارد مترمکعب برای طرفین را محقق می‌کند.
شبکه آبیاری پایاب سد «خداآفرین» بزرگترین و مدرن‌ترین شبکه شمالغرب کشور
مدیرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی با اشاره به مدرن‌ترین شبکه آبیاری و زهکشی شمالغرب کشور گفت: شبکه آبیاری و زهکشی خدا آفرین بزرگترین و مدرن‌ترین شبکه شمالغرب کشور محسوب می‌شود که شامل احداث کانال اصلی به طول ۵۲ کیلومتر در استان و آبرسانی به اراضی توسعه به وسعت ۵۲۹۰ هکتار(اولویت اول شبکه) مشتمل بر ۹ ایستگاه پمپاژ و نیرورسانی و تأمین برق است.
وی اضافه کرد: این شبکه آب مورد نیاز خود را از طریق سد مخزنی خداآفرین و سد قیزقلعه‌سی تامین و در آرمان طرح با تامین آب مورد نیاز اراضی ای با وسعت۷۴ هزار هکتار و در اولویت نخست ۴۲ هزار هکتار در محدوده استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل در تاریخ ۷ خرداد امسال آبگیری شده که با بهره‌گیری از این طرح شاهد تحول اقتصادی و توسعه پایدار در منطقه خواهیم بود که در نهایت باعث تثبیت جمعیت مرزنشینان، مهاجرت معکوس و کمک به تحقق توسعه پایدار در منطقه خواهد شد.
غفارزاده با تشریح اجزای اصلی این طرح یادآور شد: کانال اصلی خداآفرین شامل کانال بتنی به ظرفیت ۷۲ متر مکعب بر ثانیه به طول ۵۲ کیلومتر، ایستگاه‌های پمپاژ ثانویه به تعداد ۹ ایستگاه با اراضی تحت پوشش ۵۹۲۰ هکتار، تأمین برق و نیرورسانی با خط ۴ مداره پرفشار، پست برق خلف بیگلو و خطوط ۲۰ کیلوولت به قدرت کلی ۱۷ مگاوات، ایستگاه پمپاژ موقت قارلوجه (پمپاژ از رودخانه ارس) که برای تأمین آب بخش در حال بهره برداری شبکه از کیلومتر ۲۹ تا ۳۹ کانال اصلی خداآفرین شامل ایستگاه های پمپاژ و خط انتقال ۲ کیلومتری با حجم ۳ متر مکعب بر ثانیه است.
این مقام مسئول با اشاره به اهداف و اثرات اجرای طرح شبکه آبیاری و زهکشی خداآفرین، خاطرنشان کرد: تبدیل شیوه‌های سنتی تولید کشاورزی (زراعت و دامداری) به شیوه‌های مدرن وصنعتی، اشتغال‌زایی در دوران بهره‌برداری۴ هزار نفر در سال، اشتغال‌زایی در دوران اجرا برای ۸۰۰ نفر، افزایش تولید در بخش زراعت و باغ و افزایش درآمدخانوارها، ساماندهی حدود ۱۶۰۰ خانوار عشایر ارسباران، جلوگیری از مهاجرت ساکنین منطقه و حتی مهاجرپذیری از مرکز استان و شهرهای مجاور، توسعه فعالیت صنایع جانبی و تبدیل فرآورده‌های کشاورزی (پنبه پاک کنی، روغن کشی، ریسندگی و بافندگی، کنسروسازی، سردخانه و ... ) و تولید برق در سدهای خداآفرین و قیزقلعه‌سی از جمله اهداف و اثرات اجرای این طرح شبکه آبیاری و زهکشی به شمار می‌رود.
اجرای ایستگاه‌های پمپاژ در منطقه صفر مرزی برای بهره‌مندی مردم مرزنشین از رود ارس
مدیرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی با اشاره به تغییرات ایجاد شده در منطقه مرزنشین، اضافه کرد: مردم نقطه صفر مرزی سال‌های سال شاهد گذر آب خروشان ارس از کنار زمین‌های زراعی و کشاورزی خود بودند بی آنکه بتوانند نصیبی از این خوان نعمت الهی داشته باشند و به گفته خودشان سالها با حسرتی تلخ به این صحنه می‌نگریستند و راوی حکایت دست کوتاه و خرمای بر نخل بودند، تا اینکه با اجرای ایستگاه‌های پمپاژ در منطقه، این مهم محقق و آرزوی چندین و چند ساله شان برآورده شد.
وی ادامه داد: ایستگاه‌های پمپاژ کلاله دارانا، ابراهیم سمیع، جایگزین خمارلو، جایگزین طوعلی، عاشقلو بویدوز و غیره تنها بخشی از تلاش‌های خادمان آب منطقه‌ای استان در منطقه مرزی رود ارس است.
راه‌های جایگزین
رئیس شورای هماهنگی مدیران وزارت نیرو در استان همچنین با اشاره به احداث راه‌های جایگزین، تصریح کرد: با توجه به اینکه بخشی از راه مرزی جلفا - اصلاندوز که از ساختگاه سد خداآفرین و سد انحرافی قیز قلعه‌سی عبور می‌کند که با احداث و آبگیری سد مخزنی خدا آفرین و سد انحرافی قیز قلعه‌سی مستغرق می‌شد، راه جایگزین در محدوده مجاور دریاچه سد مذکور توسط شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی احداث شد.
وی تشریح کرد: این پروژه شامل چهار قطعه راه‌های جایگزین مستغرق در مخازن سدهای خداآفرین و قیزقلعه سی و جاده دسترسی کلیبر-جانانلو جمعاً بطول حدود ۶۲.۵ کیلومتر است و کاهش مصرف سوخت، کاهش زمان سفر، ایمن‌سازی و کاهش تصادفات رانندگی به دلیل افزایش استاندارد جاده، سهولت ترانزیت کالا در نوار مرزی و فراهم شدن زیرساخت‌های لازم برای سرمایه‌گذاری و شکوفایی منطقه و توسعه گردشگری از مزایای این پروژه است.
احداث شهرک اسکان خداآفرین
غفارزاده همچنین با اشاره به شهرک اسکان مجدد خداآفرین، یادآور شد: این شهرک با هدف اسکان مجدد روستاهای مفروضلو، شجاعیلو، جعفر آباد و علی آباد (ساریجالو) بوده که در مخزن سد خداآفرین مستغرق بوده، احداث شده و در حال حاضر ۳۰۹ خانوار در این شهرک زندگی می‌کنند.
مدیرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی همچنین خاطرنشان کرد: در طراحی این شهرک تلاش بر آن بوده که تمامی امکانات و خدمات زیربنایی لازم در نظر گرفته شود؛ بنابراین علاوه بر طراحی واحد‌های مسکونی، برای رفاه شهرک‌نشینان فضاهای مذهبی، آموزشی، درمانی، اداری، تجاری-اقتصادی و فضای سبز نیز در نظر گرفته و اجرا شده که در سال ۱۳۹۰ با ایجاد منطقه آزاد تجاری خداآفرین، شهرک اسکان مجدد در محدوده این منطقه قرار گرفته است.
بازگرداندن ۱۰۰۰ هکتار از خاک زیر آب رفته ایران با ساحل سازی رود ارس
وی با اشاره اقدام مهم و ملی بازگرداندن خاک کشور افزود: با توجه به مقاومت کم کرانه‌های رودخانه، موجبات فرسایش کرانه‌ها، نفوذ و پیشرفت آب در سمت خاک ایران انجام یافته بود که با اجرای عملیات ساحل‌سازی و ساماندهی، آب رودخانه به مسیر اصلی خود برگردانده و کنترل سیلاب انجام گرفت.
غفارزاده خاطرنشان کرد: این عملیات شامل ۴۱ کیلومتر ساماندهی و آزادسازی حدود ۱۰۰۰ هکتار اراضی شده و با بازگرداندن این سطح از خاک زیر آب رفته، آن را به خاک قابل کشت و بهره برداری برای مصارف کشاورزی و گردشگری و پرورش ماهی تبدیل کرده که در نوع خود عملیات ارزشمندی در حفظ آب و خاک میهمن اسلامی محسوب می‌شود.
ادامه