افزایش آگاهی و دانش کشاورزان به مدیریت منابع آب زیرزمینی کمک می کند

یادداشت؛ دکتر علی اصغر میرزائی، کارشناس منابع آب شرکت آب منطقه ای هرمزگان

وجود آب زیرزمینی در مناطق گرم و خشک نظیر کشور ما و استان هرمزگان منبعی محدود با آسیب پذیری بسیار بالاست. توجه به محدودیت های بهره برداری آب زیرزمینی  و تبیین معیار برای جلوگیری از وارد آمدن پیامدهای نامطلوب و غیر قابل جبران به آن موضوعی ضروری است. برنامۀ مدیریت منابع برای پایداری آب زیرزمینی مبتنی بر حفاظت از ذخایر استراتژیک آب زیرزمینی و یکی از مهم ترین پشتوانه ها برای پایداری توسعه، در مناطق گرم وخشک کشور محسوب می شود.
بهره برداری واستفاده از منابع آب زیرزمینی باید با ویژگی ها و تغییرات آب و هوایی هر منطقه انطباق داشته و متناسب با تجدید پذیری سالانۀ این منابع باشد. به زبان ساده ؛بهره برداری و برداشت از منابع آب زیر زمینی  باید همان اندازه ای باشد که پیش بینی می کنیم دوباره همان مقدار آب جایگزین آن خواهد شد و دست یابی به چنین رویکردی بدون مشارکت کلیە کنشگران، ٔ ذینفعان و بهره برداران  امکان پذیر نخواهد بود. بنابراین به منظور دستیابی به مدیریت پایدار آب زیرزمینی می توان اقدامات متعددی نظیر؛ استفاده از حکمرانی های محلی متشکل از کلیۀ کنشگران، برآورد حجم پروانه های تخصیص از منابع آب زیرزمینی مبتنی بر مفهوم آبدهی پایدار، تهیه و تدوین تمامی مراحل یک برنامه جامع برای دستیابی به مدیریت پایدار آب زیرزمینی با مشارکت مردم ، تعریف تراز بهره برداری پایدار آب زیرزمینی برای هر آبخوان که از اقدامات اولیه برای هدف گذاری در برنامۀ مدیریت پایدار آب زیرزمینی است و همچنین تلاش برای دستیابی و تثبیت تراز بهره برداری پایدار، جیره بندی و کاهش برداشت آب زیرزمینی یا حتی در صورت لزوم، تغذیه آبخوان از طریق انتقال آب، مبتنی بر یک برنامه ریزی بلند مدت صورت پذیرد.
خوب است بدانیم بیش‌ترین میزان آب برداشتی از منابع آب زیرزمینی در کشور ما صرف آبیاری زمین‌های کشاورزی می‌شود، لذا با حفاظت آب در کشاورزی و بهبود روش‌های آبیاری بعلاوه انجام اقداماتی همچون بیان مشکلات و افزایش سطح دانش بهره‌برداران و کنترل دقیق در برداشت از منابع آب زیرزمینی با نصب کنتورهای حجمی می‌توان میزان افت سطح آب زیرزمینی و پیامدهای ناشی از آن را به‌حداقل رساند.