از احتمال وقوع سیلاب در آذربایجان شرقی تا اقدامات پیشگیرانه

به گزارش روابط عمومی آب منطقه ای آذرباجان شرقی به نقل از ایسنا ، یوسف غفارزاده در گفت وگو با ایسنا، متذکر شد: بیش از 89 درصد از خسارات سیلاب مربوط به تصرفات بستر رودخانه بوده، زیرا بستر رودخانه قابلیت عبور دبی سیلاب با دوره بازگشت 25 ساله، را نداشته است.

وی افزود: تحلیل دیگری نشان می دهد که حدود چهار درصد از خسارات سیلاب مربوط به عوامل طبیعی و قهر طبیعت است، به طوری که اگر قوانین و مقررات مربوطه رعایت و هشدارهای شرکت آب منطقه ای جدی تلقی شود، فقط چهار درصد از خسارات وارد خواهد شد.

وی با اشاره به این که سیل روستای چنار عجب شیر مربوط به عوامل طبیعی بود، اظهار کرد: دبی این سیلاب بیش از 150 متر مکعب در ثانیه با عمق بیش از 9 متر بوده که با دبی گنجایشی رودخانه، اختلاف 10 برابری داشته است.

غفارزاده با اشاره به سیلاب پل غله زار آذرشهر در سال 96، گفت: این سیل به دلیل عدم توجه به مقررات، اخطاریه های شرکت آب منطقه ای و پافشاری در احداث مسیر تردد در یکی از دهانه های پل در داخل رودخانه گنبرف چای اتفاق افتاد که موجب تردد خودروها از داخل رودخانه در زمان سیلاب و غافلگیری برخی از عبورکنندگان را در پی داشت.

وی متذکر شد: متاسفانه این مسیر بعد از سیلاب، بدون توجه به مقررات و هشدارهای شرکت آب منطقه ای استان، مجدد احیا شده است!

بیش از 88 درصد خسارات سیلاب مربوط به ضعف یا عدم وجود پوشش گیاهی است

وی در خصوص تحلیل دیگری در این حوزه، اظهار کرد: بیش از 88 درصد خسارات مربوط به سیلاب، در موقعیت هایی با پوشش گیاهی ضعیف و یا فاقد آن در حوزه آبریز رخ داده است؛ پوشش گیاهی باعث جذب آب باران به خاک و تغذیه آب زیرزمینی و جلوگیری از تشکیل سریع رواناب به عنوان عامل اولیه سیلاب می شود.

وقوع نزدیک به 100 درصد از خسارات سیلاب در رودخانه های فرعی و درجه سه

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی افزود: بیش از 99 درصد خسارات سیلاب، در رودخانه های فرعی و درجه سه اتفاق افتاده که به طور عمده آب دائمی و فصلی در آن ها جریان نداشته و فقط در زمان های بارندگی یا رگبار شدید، سیل در آن ها رخ می دهد.

وی با اشاره به موقعیت جغرافیایی آذربایجان شرقی، اظهار کرد: این استان یک منطقه کوهستانی محسوب می شود که حدود 40 درصد از سطح آن را کوهستان، 38 درصد را تپه ماهورها و 32 درصد آن را زمین های هموار هم چون دشت و جلگه های میان کوهی فرا گرفته است.

وی افزود: کوهسانی بودن استان، کاهش پوشش گیاهی به علت خشکسالی های متعدد، از بین رفت مراتع بالا دست حوضه های آبریز، حفظ نکردن مسیر عبور سیلاب در استان به طول بیش از 25 هزار کیلومتر و احداث سازه های غیرفنی و غیراصولی بر روی رودخانه ها و مسیل ها از عمده عوامل، مستعد بودن سیل خیزی آذربایجان شرقی محسوب می شوند.

غفارزاده ادامه داد: هم چنین تغییر کاربری اراضی همجوار رودخانه ها و مسیل ها و رگبارهای تند و نقطه ای که در برخی موارد فقط در چند دقیقه، بیش از 50 درصد بارش یک شهرستان رخ می دهد نیز از جمله دلایل سیل خیز بودن استان است.

وی با بیان این که تمامی شهرهای آذربایجان شرقی، در معرض خطرات سیل قرار گرفته است، گفت: باید تمامی شهرها از بابت خطرات سیل و پهنه بندی سیلاب، به طور علمی مورد مطالعه قرار بگیرند؛ که در این راستا شرح خدمات این مطالعات توسط شرکت آب منطقه ای استان تهیه و به تصویب جلسه مدیریت بحران استان رسیده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی افزود: در صورت تحقق اعتبارات لازم، مطالعات پهنه بندی سیلاب مناطق جمعیتی استان طی دو سال انجام گرفته و به دقت، نقاط پرخطر شناسایی خواهد شد.

وی با بیان این که طی 350 سال اخیر و به خصوص در 100 سال گذشته، سیل های متعددی، شهر تبریز را تهدید کرده است، اظهار کرد: تکرار چهار سیل پرخسارات در سال های 1308 (با ویرانی حدود 2000 خانه و کشته شدن 375 نفر) تا سال 1310 از طرف رودخانه مهرانه رود تبریز، موجب دیواره سازی مهرانه رود برای رفع خطرات سیل شهر شد.

وی در خصوص نقاط سیل خیز تبریز، اظهار کرد: عمده مسیل های داخل شهری و بیرون شهری در نهایت وارد مهرانه رود شده و با هدایت سیلاب از طریق همان رودخانه به آجی چای، سیلاب از بخش مهم شهر تبریز خارج می شد اما اکنون فقط قسمت عمده مهرانه رود حفظ شده است.

تبریز از طریق تمامی مسیرهای ورودی مهرانه رود به شهر در خطر است

غفارزاده ادامه داد: سرشاخه های این رود در داخل، میانه و خارج شهر دچار تحولات بسیاری شده است، به طوری که در تمامی این مسیرها در قسمت ورودی شهر به جای رعایت اصول فنی شامل بزرگ نمودن حدبستر رودخانه برای عبور سیلاب هایی با دوره بازگشت 50 ساله و 100 ساله، بستر را از حالت طبیعی خارج کرده و به خیابان، زیرگذر و کنارگذر تبدیل کرده اند.

وی متذکر شد: مهرانه رود اکنون تحت تاثیر تغییرات، ظرفیت خود را از دست داده و شهر تبریز از سوی مسیل های گفته شده در خطر آنی و بالقوه سیل قرار گرفته است.

وی گفت: با وجود شناسایی موقعیت های احتمالی سیل تبریز، باید مطالعات و اجرای عملیات رفع خطرات به موقع انجام و چاره اندیشی شود در غیر این صورت، شهر تبریز حتما در زمان وقوع سیلاب، خسارت بسیار سنگین جانی و مالی را متحمل خواهد شد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی متذکر شد: شهرداری تبریز باید با حمایت سازمان مدیریت و برنامه ریزی و وزارت کشور، اعتبار لازم برای حل و فصل این مشکل اساسی شهر را در اختیار داشته باشد زیرا جبران خسارت سیل تبریز به عنوان یک فاجعه در سطح ملی ناممکن است.

اقدامات شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی برای مقابله با سیل

وی در خصوص اقدامات شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی برای مقابله با سیل در استان، اظهار کرد: اقدامات غیرسازه ای چون تهیه شرح خدمات مطالعات برای تهیه نقشه های پهنه بندی سیلاب مناطق جمعیتی استان، تهیه نرم افزار و تعیین دبی با دوره های بازگشت مختلف در تمامی نقاط رودخانه ها و مسیل های استان، پیگیری رفع تصرفات، تشکیل جلسات کارگروه سیل و تهیه نقشه های توپوگرافی رودخانه ها و مسیل ها انجام گرفته است.

وی افزود: نقشه های توپوگرافی برای مطالعات بستر و حریم رودخانه و مسیل اولین قدم در شناسایی موقعیت های خطرناک وقوع سیل است که تاکنون برای 8000 کیلومتر از طول رودخانه ها و مسیل های استان تهیه شده است.

غفارزاده افزود: جلسات مدیریت بحران نیز در قبل و بعد از صدور اطلاعیه، هشدار و اخطار سازمان هواشناسی در این شرکت تشکیل یافته و برنامه هایی برای پیشگیری و مقابله با خطرات سیلاب اتخاذ می شود.

رفع تصرف 1200 کیلومتر از مسیر حریم رودخانه های آذربایجان شرقی طی 10 سال اخیر

وی از رپرگذاری حدبستر رودخانه ها و مسیل های مهم استان به طول 900 کیلومتر خبر داد و گفت: 1200 کیلومتر از مسیر حریم رودخانه ها نیز طی 10 سال اخیر رفع تصرف شده است.

وی با اشاره به ساماندهی رودخانه های قزل اوزن، ارس، شهرچای و آجی چای در طول 90 کیلومتر، گفت: سالیانه 120 مجوز برای سایر ارگان ها صادر می شود تا دیواره های مورد نیاز در مسیر رودخانه ها ساخته شود.

تمامی اعتبارات پیشگیری از وقوع سیلاب به شرکت آب منطقه ای استان داده شود

شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی متذکر شد: با توجه به این که اعتبارات لازم برای پیشگیری از خطرات سیل، کمتر از یک درصد از اعتبارات لازم برای جبران هزینه های بروز سیل است، لذا به صرفه است که 400 میلیارد ریال اعتبار لازم سالیانه برای پیشگیری از سیل بدون کم و کاس در اختیار شرکت آب منطقه ای قرار بگیرد.