تشریح اثرات سد سازی در کنترل سیل و خشکسالی در کنفرانس ملی بتن و زلزله توسط مهندس حاج رسولی ها

وی در ادامه با اشاره به نقش بتن در طرح های تامین آب و  سد سازی اظهار داشت: مدیریت آب در کشور ما دارای پیچیدگی‌های بسیار و دربرگیرنده فعالیت‌های سازه‌ای و غیرسازه‌ای متنوع و فراوان می‌باشد. محدودیت آب قابل دسترس، توزیع غیر یکنواخت آن در سطح کشور، افزایش جمعیت و الگوی نامناسب شهرنشینی و مراکز سکونت‌گاهی و نوع و شیوه تولید محصولات زراعی از منظر سازگاری با اقلیم، تأمین آب موردنیاز را در بسیاری از مناطق کشور با مشکل مواجه ساخته و به‌تدریج بر ابعاد آن افزوده‌است. از طرفی بروز خشکسالی‌های پی‌درپی در سال‌های اخیر دسترسی به آب را با بحران شدیدتری مواجه نموده‌است، به‌طوری که تأمین آب قابل دسترس و مطمئن برای مصارف مختلف یکی از چالش‌های مهم در کشور محسوب شده و توسعه اقتصادی و اجتماعی را در برخی نقاط کشور با مشکل مواجه نموده‌ است. از طرفی افزایش پساب‌های صنعتی، شهری و کشاورزی و آلوده‌شدن منابع آب یکی دیگر از معضلات به‌وجود آمده در این بخش می‌باشد که نیاز به نگاه فرابخشی و همکاری تنگاتنگ بین بخشی را بیش از پیش حساس‌تر می‌نماید. همچنین مسائل مربوط به آب‌های مرزی و مشترک و کنترل و ساماندهی آنها و نیز افت شدید منابع آب زیرزمینی نیز از مسائل مورد توجه دیگر است.

   وی اذعان داشت : کشور ما به دلیل قرارگیری در منطقه خشک و نیمه‌خشک دنیا و با ادامه روند موجود در استفاده از آب، نیازمند بهره برداری بهینه و حداکثر از آب و سازگاری با شرایط کم آبی در یک مفاهمه و اجماع محلی، منطقه ای و ملی و میان همه ارکان حکومت، ذینفعان و ذیمدخلان است.

مدیر عامل شرکت مدیریت منابع آب ایران گفت: در یک جمع‌بندی کلی، در برنامه‌ریزی بلندمدت منابع آب ایران و تدوین سیاست‌های اجرایی جهت مهار، سازگاری و تطبیق با شرایط کم آبی ذاتی در کشور، توجه به این نکته حائز اهمیت است که قرار گرفتن نواحی مختلف ایران ذیل یک مرز مشترک سیاسی و جغرافیایی، به معنای برخورداری از اقلیم یکسان نخواهد بود و با توجه به گستردگی جغرافیایی کشور و شرایط اقلیمی، توپوگرافی و نفوذپذیری متفاوت در هر حوضه آبریز، شدت تأثیرپذیری نواحی مختلف متفاوت بوده و افزایش سیلاب‌ها و خشکسالی‌ها، افزایش تقاضا برای آب و انرژی و همچنین تشدید عدم توازن زمانی و مکانی توزیع آب، از نتایج غیرقابل تردید پدیده تغییر اقلیم در ایران خواهند بود.

وی در ادامه با اشاره به خسارات سیلاب در کشور گفت:  نیاز است که اولاً تدابیر لازم به منظور مهار عامل اصلی انسانی ایجاد این پدیده، یعنی انتشار گازهای گلخانه‌ای صورت گرفته و درثانی با لحاظ راهکارهایی، آثار و تبعات آن، یعنی خسارات ناشی از سیلاب‌ها، خشکسالی‌ها و کمبود منابع آبی، مهار و کاهش یابد. اهمیت سیلاب و بروز سیل در کشور و حجم بالای خسارت‌های ناشی از آن به حدی قابل توجه بوده که تقریباً اغلب سدهای ساخته‌شده در کشور، علاوه بر تأمین پایدار آب، برای کنترل سیل نیز بوده‌اند و اصولاً یک از اهداف اصلی سدسازی بخصوص در شرق و جنوب کشور، کنترل سیلاب و کاهش مخاطرات و خسارات ناشی از آن بوده‌ است.

مهندس حاج رسولی ها گفت: همچنین به دلیل عدم وجود آمایش سرزمین مشخص در کشور و شرایط خاص ایجاد‌شده در استقرار جمعیت، بسیاری از مراکز استان‌ها به کلانشهر تبدیل شده و عملاً تأمین آب شرب این شهرها از 20 سال گذشته به یکی از دغدغه‌های اصلی حاکمیت و وزارت نیرو تبدیل شده ‌است. این درحالی است که تأمین آب اغلب این کلانشهرها و مراکز استان‌ها از سدها تأمین شده و چنانچه سدها وجود نداشتند، تأمین‌آب شرب مطمئن و با کیفیت برای این شهرها دچار چالش جدی می‌شد. نمونه بارز این امر، همان‌گونه که قبلاً نیز اشاره شد، کلانشهر تهران می‌باشد که محل تأمین آب شرب آن، سدهای امیرکبیر، لار، لتیان، طالقان و اخیراً ماملو تأمین می‌گردد. لذا صنعت بتن تاثیر بسزایی در ارتقا زیرساخت های حیاتی مرتبط با بخش آب داشته است و بنوعی وزارت نیرو یکی از بالاترین مصرف کنندگان بتن در سالیان گذشته و حال حاضر قلمداد می شود.

وی گفت: در این راستا وزارت نیرو به عنوان متولی و مسئول تأمین نیازهای آبی برای مصارف مختلف به ویژه نیازهای شرب و بهداشت، ضمن تلاش در جهت توسعه همه جانبه بخش آب کشور در قالب سیاست‌ها و برنامه‌های مصوب و توجه به ارزش اقتصادی، امنیتی، سیاسی و زیست‌محیطی آب، مهار آبهای سطحی و توسعه بهره‌برداری بهینه منابع آب را در راستای توسعه اقتصادی- اجتماعی کشور در برنامه‌های خود برای تأمین پایدار آب برای مصارف مختلف قرار داده‌است. مجموعه سد‌های دردست بهره‌برداری کشور هریک به سهم خود نقش قابل توجهی در مدیریت بهینه منابع آب کشور داشته‌اند و مخصوصاً دردوره نسبتاً طولانی خشکسالی در کشور، نقش برجسته ای در مدیریت خشکسالی ایفا نموده‌اند و تأمین نیازهای مختلف شرب، صنعت و کشاورزی و کنترل سیلاب‌های مخرب در این دوره، خود گویای میزان تأثیر و اثربخشی پروژه‌های تامین آب و سدسازی و نقش و جایگاه بتن در این عرصه می‌باشد.

مهندس حاج رسولی ها درر ادامه افزود: باتوجه به تجربیات حاصل شده در ساخت سدهای بتنی درکشور چالش های کاربرد بتن در طرحهای توسعه منابع آببه قرار ذیل است:

• تنوع آب و هوایی کشور
• پراکندگی جغرافیایی طرحها
• استفاده  مناسب از تکنولوژیهای نوین
• کپی برداریهای ناقص(آسیب جدی)
• تنوع سازه های بتنی(درجا،پیش ساخته،سگمنت و....)
• تنوع سیمان های تولیدی در کشور
• تنوع مصالح سنگدانه ای در کشور و پیچیدگی کار با طبیعت
• تنوع مواد افزودنی بتن
• رفتار با بتن در زمان بهره برداری
• ظرافت های عملیات بتنی در سازه های حساس
• انتقال تجارب کارهای بتنی
• کنترل کیفیت و تضمین عملکرد
• استانداردها

وی همچنین گفت: امیدوارم که با همکاری تنگاتگ سازمان های دولتی و بخصوص بخش خصوصی بتوانیم از طریق تجربیات بین المللی، انتقال دانش و بخصوص آموزش مستمر و استانداردسازی همچنان در عرصه توسعه زیرساخت ها و مبتنی بر رعایت توسعه پایدار و بخصوص حفظ و احترام به محیط زیست خدمات در خور این ملت بزرگ ارائه دهیم.حاج رسولی ها در ادامه پیشنهادهایی به شرح ذیل ارائه داد:

1- الزام به گذراندن دوره های آموزشی برای ارکان طرح

2- ایجاد بانک اطلاعاتی وضعیت پایایی سازه های بتنی ساخته شده در هر استان

3- الزام پیمانکار به تهیه تجهیزات و ماشین آلات متناسب با پروژه در جهت ارتقاء کیفیت ساخت و ساز پروژه های بتنی و لحاظ نمودن این موارد در قراردادها (تعیین مشخصات و ویژگیهای الزام آور برای تجهیزات تولید بتن)

4- تدوین دستورالعمل و مقرارت ویژه در هر استان با توجه به تهدیدات پایایی حاکم در هر استان

5- ترغیب کارخانه های سیمان هر استان به تولید محصولات مورد نیاز در جهت کسب پایایی بتن در هر استان

6- الزام به مجریان طرح در جهت اخذ گزارش جامع تضمین کیفیت پروژه ها در حین عملیات اجرایی از شرکت های مشاور

7- بازنگری در فصول بتنی فهارس بهاء

8- انجام بازرسی های دوره ای فنی و تخصصی توسط کارفرما

مدیر عامل شرکت مدیریت منابع آب ایران در خاتمه گفت: وظیفه خود میدانم که از کمیته تخصصی انجمن علمی – مهندسی بتن و سازه های بتنی ایران و همچنین رییس محترم این انجمن صمیمانه از بابت محبتی که برای انتخاب این حقیر بعنوان چهره صنعت ساختمان داشتند تشکر نمایم. باتوجه به اینکه اینجانب فارغ التحصیل دانشگاه تهران می باشم جا دارد یادی کنیم از استاد بزرگوار جناب آقای دکتر قالیباف که اینجانب شاگردی ایشان را داشته ام و حقیقتا در خصوص بتن تلاش های این معلم و استاد بزرگوار برای کشور بی بدیل بوده است. بدون تردید صنعت آب کشور با پشتوانه توانمند نیروی انسانی خود در بدنه بخش خصوصی شامل مهندسین مشاور، پیمانکاران و سازندگان و همچنین همه پرسنل زحمتکش در شرکت های استانی خود، مجموعه وزارت نیرو و بالاخص شرکت مدیریت منابع آب ایران در این موفقیت سهیم و شریک هستند و این موفقیت را اینجانب موفقیت جمعی پرتلاش و مسولیت پذیر در بخش های مذکور قلمداد می نمایم.