تثبیت منابع آّب زیرزمینی دشت مرند با استقرار مدیریت مشارکتی

به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی، مهندس محمدحسین دباغی، پروژه‌ی مشارکتی منابع آب زیرزمینی در 400 حلقه چاه پایلوت دشت مرند را از مهمترین پروژه‌های طرح احیاء و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی در استان دانست و تصریح کرد: در گذشته مدیریت مشارکتی کشاورزان و صاحبان چاه‌ها در مورد آب‌های سطحی از طریق ایجاد تعاونی آب‌بران به اجرا درآمده بود اما این تجربه در مورد آب‌های زیرزمینی جدید و گامی بزرگ برای کنترل برداشت از مخازن آب‌های زیرزمینی در سطح کشور است.

وی در تشریح ابعاد این پروژه گفت: پیاده‌سازی مدیریت مشارکتی منابع آب زیرزمینی از اردیبهشت 96 در 400 حلقه چاه در 34 روستای شهرستان مرند آغاز شده است.

مهندس دباغی با بیان اینکه مدت این پروژه 30 ماه تعریف شده، از انجام مطالعات اجتماعی در روستاهای هدف به عنوان گام زیربنایی این پروژه خبر داد و افزود: در این راستا 4 روستای بناب، جوواش، درویش محمد و باروج به عنوان روستاهای پایلوت برگزیده شدند و در سه مرحله کارگاه‌های توجیهی، برنامه‌ریزی و طرح‌ریزی با استفاده از روش‌های تسهیلگری و فراتسهیلگری برگزار شد.

به گفته‌ی وی، این پروژه با مشارکت سازمان جهادکشاورزی اجرا می‌شود و اهداف اصلی آن تهیه و اجرای طرح عملیاتی حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی، آبیاری صرفه‌جو محور و به‌زراعی است.

وی بهبود بیلان منابع آب زیرزمینی در دشت‌‌های هدف از طریق ایجاد تعادل بین منابع و مصارف آب، افزایش بهره‌وری و ارتقای سطح کیفی و کمی آب‌های زیرزمینی را از اهداف این طرح برشمرد و خاطرنشان کرد: تعیین و تدوین الگوهای مناسب مدیریت مشارکتی منابع آب زیرزمینی، ساماندهی و استقرار الگوی مدیریت مشارکتی، افزایش مشارکت کشاورزان در مدیریت منابع آب زیرزمینی، اشاعه و ترویج الگو در سایر دشت‌‌ها و ارتقا توانمندی و توسعه‌ی ظرفیت سازمانی از دیگر اهداف این پروژه است.

وی مدیریت مشارکتی منابع آب زیرزمینی را مشارکت کشاورزان صاحب چاه‌های بهره‌برداری در حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی و مدیریت آبخوان در محدوده‌ی یک دشت یا بخشی از آن در راستای بهبود بیلان آب ارزیابی کرد و گفت: در 6 روستای بخش کشکسرای و 13 روستای بخش یامچی پس از برگزاری جلسات متعدد هیئت امنایی با ترکیب نمایندگان چاه‌ها تشکیل یافته و در این جلسات و کارگاه‌ها علاوه بر بهره‌برداران، ذی‌مدخلان، اعضای دستگاه‌های ذیربط از جمله فرمانداری، جهادکشاورزی و اعضای شورای حفاظت از منابع آب شهرستان نیز حضور داشتند.

مهندس دباغی با اشاره به اینکه تاکنون در مجموع 600 جلسه با ذینفعان (بهره‌برداران)، و ذیمدخلان (دستگاه‌های اجرایی، سیاسی و ...) تشکیل شده تشریح کرد: هیئت امنای بخش‌های مرکزی و بناب مرند نیز در دست اقدام است که پس از نهایی شدن آنها تبدیل به هیئت امنای دشت خواهد شد و پس از ثبت قانونی آنها در قالب یک تشکل رسمی مدیریت مشارکتی دشت شکل خواهد گرفت.

وی با بیان اینکه با نتایج و تجربیات ارزنده‌ای که در طی این مدت در 4 روستای پایلوت بدست آورده‌ایم قصد داریم این نتایج را از طریق هیئت امنا در بقیه‌ی روستاهای دشت نیز عملیاتی کنیم، اضافه کرد: دشت مرند به عنوان دشت پایلوت و بحرانی از 500 میلیون مترمکعب کسری مخزن برخوردار است و در 163 چاه از 400 چاه مورد اقدام شاهد مازاد برداشت هستیم. یکی از خروجی‌های اصلی این پروژه این است که پس از اجرای کامل آن با همکاری سایر پروژه‌های تعادل‌بخشی و توافق نهایی با بهره‌برداران در قالب مدیریت مشارکتی دشت دیگر شاهد مازاد برداشت از چاه‌های مذکور نباشیم.

مدیر پروژه‌ی مدیریت مشارکتی منابع آب زیرزمینی در پایان یادآور شد: امیدواریم با اجرای این پروژه‌ی پایلوت و دستیابی به موفقیت‌ و تجارب ارزنده و ایجاد هیئت امنا و تشکل‌های قانونی وظایف تصدی‌گری را به خود بهره‌برداران واگذار کنیم تا به یک توسعه‌ی پایدار در استفاده‌ی بهینه از منابع آب زیرزمینی در منطقه دست یابیم و در آینده‌ی نزدیک این الگوی موفق را در بقیه‌ی دشت‌های استان نیز عملیاتی کنیم.