یکشنبه, 16 آذر 1404
مدیرعامل شرکت آب منطقهای همدان:
به گزارش شبکه خبری آب ایران به نقل از روابط عمومی شرکت آب منطقهای همدان، رضا اخلاصمند در این مدرسه پاییزه با اشاره به شروع سال آبی خشک و کاهش بیسابقه بارشها در استان همدان گفت: این پرسش قرآنی که «منشأ نزول باران چیست؟» امروز بیش از همیشه برای ما معنا دارد؛ باید قدر این نعمت را بدانیم، برای حفظ آن برنامهریزی کنیم و با توکل بر خداوند و استفاده از خرد علمی و جمعی از این بحران عبور کنیم.
وی ضمن تقدیر از حضور دانشجویان در این دوره آموزشی، افزود: امروز گردهم آمدهایم تا درباره یکی از جدیترین و پیچیدهترین چالشهای قرن حاضر یعنی خشکسالی گفتوگو کنیم؛ چالشی که دیگر حادثهای موقت نیست، بلکه به بخشی از واقعیت اقلیمی کشور تبدیل شده است.
اخلاصمند با اشاره به زنگ خطر کمبارشی گفت: اکنون ۴۷ روز از سال آبی گذشته و هیچ جبهه بارشی وارد استان همدان نشده است؛ میزان بارش استان تاکنون صفر میلیمتر بوده، در حالی که در همین زمان سال گذشته میانگین بارشها ۲۱ میلیمتر و در دوره بلندمدت ۵۶ ساله حدود ۳۶ میلیمتر ثبت شده است. این آمار نشانگر کاهش صد درصدی بارندگی و آغاز یک دوره خشک شدید و کمسابقه است که سدها و منابع زیرزمینی را زیر فشار قرار داده است.
مدیریت چندوجهی خشکسالی و لزوم مشارکت جمعی
مدیرعامل شرکت آب منطقهای همدان محور نخست گفتوگوی خود را پیشبینی کوتاهمدت و بلندمدت خشکسالی دانست و گفت: این پیشبینیها اساس هرگونه برنامهریزی برای مدیریت خشکسالی هستند. پیشبینی کوتاهمدت به ما امکان میدهد تخصیص آب برای فصل زراعی را بهینه کرده و هشدارهای لازم را صادر کنیم، در حالی که پیشبینی بلندمدت با تحلیل سناریوهای تغییر اقلیم، چشمانداز آینده را ترسیم میکند تا زیرساختها و سیاستها بر آن اساس طراحی شوند.
وی در ادامه افزود: خشکسالی تنها به معنای نباریدن باران نیست؛ ما با زنجیرهای از خشکسالیها مواجه هستیم؛ از خشکسالی هواشناسی که اکنون در اوج آن هستیم تا خشکسالی کشاورزی در نتیجه کاهش رطوبت خاک، و خشکسالی هیدرولوژیکی که کاهش جریان رودخانهها و افت منابع زیرزمینی را در پی دارد.
اخلاصمند در محور سوم صحبتهای خود به اثرات زیستمحیطی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خشکسالی اشاره کرد و گفت: این پدیده علاوه بر خشکیدن تالابها و چشمهها، باعث فرونشست زمین و کاهش کیفیت آب میشود. در بعد اجتماعی و اقتصادی نیز کاهش تولیدات کشاورزی، بیکاری، مهاجرت از روستاها و تنشهای محلی را در پی دارد و در سطح سیاسی، میتواند امنیت غذایی و حتی امنیت ملی را به مخاطره اندازد.
وی در ادامه مفهوم «تابآوری» را کلید پایداری دانست و تصریح کرد: باید جامعه و اکوسیستم را چنان توسعه دهیم که در برابر شوکهای خشکسالی نهتنها مقاومت کنند بلکه توان بازیابی سریع را داشته باشند.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای همدان در محور چهارم راهکارهای کاهش اثرات خشکسالی بر منابع آب را در دو بخش مدیریت تقاضا و مدیریت عرضه معرفی کرد و گفت: توسعه کشتهای گلخانهای، آبیاری نوین، اصلاح الگوی کشت، نصب کنتورهای هوشمند و بازچرخانی پساب صنعتی از مهمترین رویکردهای عملی برای گذر از بحران هستند.
در محور پنجم، اخلاصمند بر اهمیت مدیریت مشارکتی تأکید کرد و گفت: خشکسالی را نمیتوان با دستور از بالا مدیریت کرد. موفقیت در گرو همکاری همه ذینفعان است؛ از کشاورزان و صنعتگران گرفته تا شوراهای اسلامی و سازمانهای مردمنهاد.
وی افزود: دانشجویان میتوانند نقش پل ارتباطی میان بدنه علمی و جامعه محلی را ایفا کنند و در نهادینهسازی این فرهنگ مشارکت اثرگذار باشند.
وی سپس به چالش آب شرب در شرایط خشکسالی اشاره کرد و گفت: تأمین آب شرب سالم نخستین و حیاتیترین اولویت ماست، اما کاهش حجم آب پشت سدها در اثر خشکسالی مستمر، هزینههای سنگینی برای تصفیهخانهها و شبکههای توزیع آب در پی دارد و کیفیت منابع را تحت تأثیر قرار میدهد.
اخلاصمند در ادامه بهرهبرداری بیشازحد از منابع آب زیرزمینی را یکی از پیامدهای جدی خشکسالی دانست و هشدار داد: وقتی سفرههای آب زیرزمینی دیگر توان بازیابی طبیعی ندارند، ادامه برداشت از چاهها به فاجعه فرونشست زمین و خشکیدن قناتها و چشمههای تاریخی منجر میشود.
در محور پایانی سخنان خود، وی با اشاره به تغییر اقلیم و تأثیر آن بر الگوهای بارش در استان گفت: آنچه امروز تجربه میکنیم فقط یک دوره خشک طبیعی نیست، بلکه نتیجه تغییر اقلیم است. مشاهدات نشان میدهد که بارشهای برف در استان کاهش چشمگیری یافتهاند.
مدرسه پاییزه؛ فراخوانی برای اتحاد، همبستگی و اقدام علمی
اخلاصمند خطاب به دانشجویان تأکید کرد: خشکسالی یک تهدید است، اما میتواند به فرصتی برای بازنگری در مدلهای توسعه و ایجاد همبستگی ملی تبدیل شود.
وی افزود: مدرسه پاییزه تنها یک دوره آموزشی نیست، بلکه فراخوانی برای اتحاد و اقدام علمی در مدیریت منابع آب است.
این مقام مسئول از دانشجویان خواست موضوع پایاننامهها و پروژههای تحقیقاتیشان را با اولویت بحران آب و خشکسالی استان همدان گره بزنند و گفت: شرکت آب منطقهای آماده است زمینه تبدیل ایدههای نو شما به پروژههای عملی را فراهم سازد.
در پایان، مدیرعامل شرکت آب منطقهای همدان با تأکید بر نقش محوری آب در توسعه پایدار خاطرنشان کرد: امروز محور توسعه پایدار، مدیریت خردمندانه خشکسالی است؛ اگر آیندهای روشن میخواهیم باید با عقلانیت، برنامهریزی علمی و مشارکت، در برابر این چالش بایستیم.
ادامه