روز جهانی آب؛ تلاش جهانی برای نجات آب

بیست‌ودوم مارس مصادف با سوم فروردین هر سال، روز جهانی آب است. روزهای جهانی برای آن هستند که به یادمان آورند مسائلی وجود دارند که همه بشریت با آن‌ها دست به گریبان است و از دشواری این مسائل تنها وقتی کاسته می‌شود که همه انسان‌ها در قبال آن‌ها مسئولیت احساس کرده و متعهدانه عمل کنند. «روز جهانی آب» هم برای آن است که همه احساس کنیم آب مسأله است و همه در قبال آن مسئولیم.

روز جهانی آب برای آن است که به اهمیت آب بیندیشیم، در گذشته خود به دیده انتقاد و انصاف بنگریم، جراحاتی را که بر پیکره‌های پاک منابع آب این سرزمین وارد کرده‌ایم بشناسیم، از مسیرهای اشتباه احتراز کنیم، به اصلاح رفتارهای فردی و رویکردهای سیاستی خود همت گماریم و آینده‌ای مطلوب‌تر از امروز را، در سایه درست‌کرداری با آب بنا کنیم.

روز جهانی آب به ما یادآوری می‌کند که هر یک از ما در سرزمین خشک و نیمه‌خشک ایران عزیز، بیشتر از مردمان سرزمین‌هایی که آب‌های فراوان دارند، وظیفه داریم به حفظ و صیانت آب حساس باشیم.

روز جهانی آب اولین بار در سال 1992، در بیست و یکمین دستور جلسه کنفرانس (محیط زیست و توسعه سازمان ملل UNCED) در شهر ریودوژانیرو برزیل رسماً مطرح شد. در این کنفرانس از کلیه کشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه 21 سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه سازی مردم در مورد آب اختصاص داده و از طریق پخش و اشاعه نشریات و برگزاری کنفرانس‌ها، سمینارها و نمایشگاه‌ها در گرامیداشت آن بکوشند. همچنین آژانسی از سوی سازمان ملل برای هماهنگی مسائلی در مورد روز جهانی آب تعیین می‌شود که بسیاری از مسائل را در مورد منابع آب منعکس می‌کند. بخش امور اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل (UNDESA)، دهه 2005 تا 2015 را با عنوان "آب برای زندگی" معرفی کرده که 2015 سال آخر این دهه بود.

این دهه با هدف جهانی ‌"تمرکز بیشتر روی موضوعات مربوط به آب" آغاز شده که تلاش برای استفاده از مشارکت وفعالیت‌های توسعه مرتبط با آب و همکاری در همه سطوح برای دستیابی به اهداف مربوط به آب در اعلامیه هزاره و برنامه نشست جهانی توسعه پایدار در ژوهانسبورگ را شامل می‌شود.
از سال 1993، هر سال یک شعار جدید درباره مسائل حیاتی و حساس آن زمان برگزیده می‌شود تا فعالیت‌های جامعه بر پایه آن شعار شکل گیرد. از سال 1994 تاکنون عنوان‌های ویژه روزهای جهانی آب به ترتیب زیر بوده است:1994: آب و دغدغه‌های همگانی؛ 1995: آب و زنان؛ 1996: آب و شهرهای تشنه؛ 1997: آب جهان، آیا کافیست؟؛ 1998: آب زیرزمینی، گنجینه پنهان؛ 1999: همه در پایین دست رودخانه‌ها زندگی می‌کنند؛ 2000: آب برای قرن 21؛ 2001: آب برای سلامت؛ 2002: آب برای توسعه؛ 2003: آب برای آینده؛ 2004: آب و بلایا؛ ‌2005: آب برای زندگی؛ 2006: آب و فرهنگ؛ 2007: سازگاری با کم آبی؛ 2008: آب و سلامت؛ 2009: آب‌های مشترک، فرصت‌های مشترک؛ 2010: آب پاک برای جهان سالم؛ 2011: آب برای شهرها: پاسخ به چالش شهرنشینی؛ 2012: آب و امنیت غذایی؛ 2013: آب در هر مکان برای همگان با همکاری‌های بین المللی؛ 2014: آب و انرژی"،2015 " آب و توسعه پایدار"؛ 2016 "آب و مشاغل"، 2017 "پساب، طلای خاکستری"، 2018"طبیعت برای آب" و 2019 "آب برای همه".

سازمان ملل متحد، شعار روز جهانی آب در سال 2020 میلادی را، “آب وتغییر اقلیم –مسئولیت اجتماعی” انتخاب نموده است که یادآور اهمیت مسئولیت آحاد جامعه در جهت حفاظت از منابع آب وتغییر اقلیم باشد.

پدیده جهانی تغییر اقلیم، احتمالا در طول سال های آینده، در بسیاری از نقاط دنیا، تغییراتی جدی ایجاد می کند و کاهش اثرات این تغییرات و نیز سازگاری با جهان جدیدی که پیش روی ماست، هدفی است که از هم اکنون پیش روی ما قرار دارد. موضوع آب نیز در کانون، بحث تغییر اقلیم قرار دارد و چه از منظر کمبود بارش و بدنبال آن کمبود کمی آب و چه از منظر بارش های مقطعی شدید و روان شدن سیلاب و همین طور ابعاد کیفی منابع آب، همگی در رابطه ای تنگاتنگ با بحث تغییر اقلیم قرار دارند. آشنایی با ابعاد این موضوعات و نیز راهکارهایی که هر کدام از ما در مقیاس خرد و کلان برای کمک به مدیریت آن ها می توانیم به کار ببندیم، از مهمترین کارهاییست که در بستر مناسبت هایی مثل روز جهانی آب، می توانیم دنبال کنیم.

شعار “آب وتغییر اقلیم –مسئولیت  اجتماعی” بر مسئولیت اجتماعی  نسل حاضر بلکه برای نسل های آینده تاکید دارد. ما امروز بیش از هر زمان دیگری نیاز داریم که نگرشی مشترک بین همه ایرانیان اعم از شهرنشین و روستایی، کشاورز و صنعت گر، در مورد ضرورت ایجاد عدالت آبی و حفاظت از این منبع حیاتی که از فرزاندمان به امانت گرفته ایم، ایجاد کنیم. به امید آنکه امانت داران خوبی باشیم.