کشاورزان مرزنشین، حافظان امنیت کشور هستند

به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی در این نشست که با تاکید بر مسائل آبی مناطق مرزی استان برگزار شده است محمد علایی عنوان کرد: ما با سه چالش اصلی در مدیریت آب مواجه هستیم. دو چالش اول جنبه طبیعی داشته و نمی توان آن ها را تهدید نامید بلکه این چالش ها واقعیت های اقلیمی منطقه ما هستند و باید آن ها را بپذیریم. چالش سوم نیز جنبه مدیریتی دارد که قابل برنامه ریزی و اصلاح است. وی اظهار داشت: کشور ایران و استان خراسان رضوی در منطقه خشک و نیمه خشک کره زمین قرار گرفته و متوسط بارش سالانه آن از یک سوم متوسط جهانی تجاوز نمی کند. علایی در معرفی چالش دوم بیان کرد: در شرایطی که عمدتا طی دهه های اخیر بروز یافته، در اثر خشکسالی مستمر، تغییرات اقلیمی و مسائلی از این دست؛ شاهد کاهش نزولات جوی هستیم. متوسط بارش استان خراسان رضوی در بازه 40 ساله 221 میلی متر، در بازه 15 ساله 209 میلی متر، در بازه 10 ساله 198 میلی متر، 2 سال گذشته 179 میلی متر و سال آبی اخیر 5/129 میلی متر بوده است. شاهد هستیم که با شیب قابل ملاحظه ای حجم نزولات جوی استان در حال کاهش است. محمد علایی چالش سوم را عدم وجود یک مدل مدون و آب محور برای توسعه پایدار طی 60 سال گذشته در کشور دانست و افزود: 60 سال پیش جمعیت مشهد حدود 240 هزار نفر بوده است که 16 درصد جمعیت استان را به خود اختصاص می داده است. در شهر تهران نیز این عدد به کمتر از 1 درصد می رسیده است. اما اکنون 19 درصد جمعیت کشور در تهران و 53 درصد جمعیت استان خراسان رضوی در شهر مشهد تمرکز یافته است. وضعیت کنونی الگوی پراکنش جمعیت، وضعیت بسیار آسیب پذیری را در برابر تهدیدها برای کلان شهرهای کشور از جمله مشهد مقدس به وجود آورده است. به تبع این الگوی جمعیتی مسائل آبی نیز تحت تاثیر قرار گرفته است. وی خاطرنشان ساخت: طی دهه های اخیر دیدگاه حاکم در بدنه وزارت نیرو در مدیریت آب، "مقابه با خشکسالی" بوده است که اولا با واقعیت های اقلیمی منطقه تناسب نداشته و ثانیا نقش مردم و نهادهای مردمی در آن دیده نمی شده است. اکنون با اتکا به تجربه 8 هزار ساله نیاکانمان در مدیریت آب محور، و با شکل گیری کاگروه ملی و استانی سازگاری با کم آبی به این باور رسیده ایم که اولا باید توسعه کشور و استان، آب محور و متناسب با واقعیت های اقلیمی منطقه باشد ثانیا بدون حضور و مشارکت موثر مردم دستیابی به این مهم امکان پذیر نخواهد بود. علایی ضمن معرفی اجمالی ساختار کارگروه سازگاری با کم آبی عنوان کرد: ریاست کارگروه ملی سازگاری با کم آبی را معاون اول رئیس جمهور بر عهده داشته و وزیر نیرو دبیر این کارگروه است. در سطح استان نیز استاندار ریاست کارگروه و مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان نیز دبیری آن را بر عهده دارند. وی با اشاره به حضور موثر نهادهای مردمی در این کارگروه اعلام کرد: در این کارگروه برای نخستین بار در کشور با حضور نمایندگانی از دستگاه های اجرایی بخش آب، کشاورزی و ... همچنین نمایندگان تشکل های کشاورزی، سازمان های مردم نهاد، دانشگاه و ... موفق شدیم سند استانی سازگاری با کم آبی را برای 28 شهرستان و 37 حوضه آبریز تدوین کنیم. تهیه این سند ماحصل تلاش بی وقفه چندماهه همکاران اینجانب و سایر اعضای محترم عضو این کارگروه است. در این راهکارهای سازگاری با کم آبی به تفکیک شهرستان و حوضه آبریز در بخش های مختلف شرب، صنعت و کشاورزی برای افق 1405 تعریف و تصویب شده است. محمد علایی در مورد الگوی مصرف آب در بخش های مختلف اظهار داشت: برای سازگاری با کم آبی چاره ای جز صنعتی شدن نداریم. تامین امنیت غذایی در ایران بسیار حائز اهمیت است اما برای حفظ پایداری این اشتغال در کشور باید کشاورزی ایران مدرن و صنعتی شود. هم اکنون بهره وری آب در کشور حدود 1000 گرم ماده خشک به ازای یک مترمکعب مصرف آب است که این عدد در مقیاس جهانی بالغ بر 2500 گرم است. هیچ کشور صنعتی پیشرفته ای وجود ندارد که کشاورزی پیشرفته ای نداشته باشد. وی با اشاره به ضرورت جایگزین کشت های گلخانه ای عنوان کرد: بنا بر گزارش سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی اکنون در سه محدوده مطالعاتی مشهد، نیشابور و تربت جام بالغ بر 89 هزار هکتار به کاشت محصولات جالیزی و صیفی جات اختصاص دارد که حدود 1 میلیارد مترمکعب در سال آب مصرف می کنند. در این گزارش قید شده است که می توان همین محصولات را در مساحتی معادل 10 درصد مساحت اولیه در گلخانه کشت کرد و در ازای مصرف 90 درصد آب کمتر به همان میزان تولید ماده خشک دست یافت. این یکی از نمونه های اهمیت صنعتی شدن کشاورزی در کشور است. علایی خاطرنشان ساخت: به منظور دستیابی به توسعه پایدار آب محور باید بپذیریم که مسیر طی شده تاکنون دارای اشکالات متعددی است که استمرار آن منجر به خشکی مطلق و نابودی استان پهناور خراسان خواهد شد. در ماه جاری برای نخستین بار در کشور اخطاریه مشترکی توسط شرکت تعاونی کشاورزی کشاورزان شهرستان مشهد و شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی برای چاه های مجاز دارای اضافه برداشت از پروانه صادر شد که این خود ماحصل تغییر دیدگاه ها و تعاملات دولت و مردم در مدیریت آب است. علایی در ادامه به مسائل و چالش های شهرها و روستاهای مرزی استان در حوزه مدیریت آب اشاره کرد و دغدغه های اعضای کمیسیون کشاورزی شوراهای اسلامی استان خراسان رضوی را پاسخ گفت. وی تاکید کرد نقش نمایندگان مردم و اعضای شوراهای اسلامی در سیاستگذاری و تصمیم گیری بسیار حیاتی است و شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی عمیقا خواهان مشارکت و حضور این عزیزان در کمیته ها و شوراهای مربوط به مسئله آب در سطح شهرستان و استان است. بر این اساس لازم است نشست مشترک با اعضای محترم شورا به صورت فصلی پیگیری و برگزار شود