برگزاری دومین روز همایش ملی مدیریت مشارکتی آب؛

به گزارش خبرنگار شبکه خبری آب ایران، همایش دو روزه «مدیریت مشارکتی آب؛ تجارب استان‌ها» با حضور مسئولین مدیریت مشارکت های مردمی شرکت های تابعه بخش آب، نمایندگان وزارت جهاد کشاورزی و حوضه‌های آبریز با محوریت دفتر امور اجتماعی و روابط عمومی شرکت مدیریت منابع آب ایران برگزار شد.

در این نشست، گزارش عملکرد شرکتهای آب منطقه ای ارائه و چالش‌های اصلی استقرار نظام مشارکتی در مدیریت آب کشور بررسی و تحلیل شد. حاضران بر ضرورت تقویت ساختار حکمرانی مشارکتی، ایجاد پشتوانه مالی و قانونی پایدار و برنامه‌ریزی منسجم برای ارتقاء نقش آفرینی ذینفعان و بهره‌برداری بهینه از منابع آب تأکید کردند.

در دومین روز از این همایش، استان‌های زنجان، یزد، همدان، کرمان، کردستان، کرمانشاه، آذربایجان شرقی، سمنان و البرز به ارائه گزارش‌هایی درباره تجارب، چالش‌ها و برنامه‌های آینده خود در استقرار مدیریت مشارکتی منابع آب پرداختند. 

مسئولان حاضر کمبود اعتبارات، ضعف ظرفیت اداری و کمبود نیروی انسانی را از مهم‌ترین موانع توسعه مدیریت مشارکتی دانستند و خواستار پیگیری جدی برای تأمین بودجه، آموزش بهره‌برداران و ایجاد نظام مشوق‌ها برای تشکل‌های بهره‌برداران شدند. همچنین بر ضرورت انعطاف‌پذیری در اجرای الگوهای مشارکتی متناسب با شرایط محلی و توسعه برنامه‌های توانمندسازی کشاورزان و پایداری اقتصادی تشکل‌ها تأکید کردند.

در بخش ارائه تجربه‌های عملی از اجرای پایلوت‌های مدیریت مشارکتی در برخی دشت‌ها، گزارش‌هایی درباره پیشرفت طرح در دشت‌های پایلوت کشور ارائه شد. در این گزارش‌ها به اقداماتی از جمله انتخاب محدوده مطالعاتی، تعیین مشاور ذی‌صلاح، احصای اراضی زراعی و باغی، گردآوری اطلاعات الگوی کشت و تهیه فهرست بهره‌برداران ذی‌نفع اشاره شد.

همچنین «ضرورت استقرار حکمرانی محلی آب»، افزایش بهره‌وری منابع سطحی و زیرزمینی، مشارکت کشاورزان در کاهش تخلفات و تقویت تشکل‌های مردمی از جمله اهداف کلیدی طرح‌های در دست اجرا عنوان شد.

در عین حال مجموعه‌ای از چالش‌ها نیز مطرح شد؛ از جمله کمبود آموزش و توانمندسازی تشکل‌ها، نبود اعتماد کافی میان ذی‌نفعان، ناهماهنگی دستگاه‌های اجرایی، انطباق‌نداشتن مرزهای سیاسی با محدوده آبخوان‌ها و تعارض منافع در مسیر اجرای مدل‌های مشارکتی. همچنین مجموعه‌ای از راهکارهای فنی برای کاهش هزینه‌های بهره‌برداری و نگهداری تأسیسات مطرح شد.

در بخش چالش‌های اجرایی، مواردی مانند نبود دستورالعمل جامع و شفاف برای استقرار مدیریت مشارکتی، ابهام در حدود وظایف قابل واگذاری، نحوه تنظیم قراردادهای برونسپاری و مخاطرات تعارض منافع به‌عنوان موانع اصلی معرفی شد.

این نشست با هدف تقویت رویکرد مشارکت‌محور در مدیریت منابع آب، فرصتی برای تبادل تجربه در حوزه آب‌های سطحی و زیرزمینی و بررسی الگوهای محلی همکاری با ذی‌نفعان بود.

پیشنهاد تشکیل شورای راهبری مدیریت مشارکتی آب در جمع‌بندی همایش ملی

گفتنی است، در پایان همایش دو روزه «مدیریت مشارکتی آب؛ تجارب استان‌ها»، پیشنهاد تشکیل «شورای راهبری مدیریت مشارکتی آب» از سوی دفتر امور اجتماعی و روابط عمومی شرکت مدیریت منابع آب ایران مطرح شد. این شورا با هدف اجرایی‌سازی بند «ت» ماده ۴۰ قانون برنامه هفتم توسعه و بهره‌گیری از خرد جمعی در تصمیم‌سازی‌ها و اجرا، قرار است به عنوان نهاد مشورتی و هماهنگ‌کننده میان ذی‌نفعان حوزه آب فعالیت کند.  

هدف اصلی شورا، ایجاد بستری منسجم برای هم‌افزایی فکری و عملی میان شرکت‌های آب منطقه‌ای، جوامع محلی و نهادهای تخصصی عنوان شده است. از جمله دستاوردهای مورد انتظار شورا می‌توان به افزایش اثربخشی تصمیمات، شناسایی چالش‌های بومی، مستندسازی تجربیات موفق استانی، تقویت ارتباطات راهبردی و ارتقای اعتماد و شفافیت در فرآیند مدیریت مشارکتی آب اشاره کرد.  

بر اساس پیش‌نویس اولیه، این شورا وظایفی چون ارائه پیشنهادهای اجرایی برای تحقق مدیریت مشارکتی، بررسی چالش‌های جاری مشارکت مردمی، رصد مستمر فعالیت‌های مشارکتی در شرکت‌های آب منطقه‌ای و تهیه گزارش‌های دوره‌ای را بر عهده خواهد داشت. همچنین دبیر شورا مسئول برنامه‌ریزی جلسات، پیگیری مصوبات، گردآوری اطلاعات و ارائه گزارش‌های عملکرد به دستگاه‌های بالادستی خواهد بود.  

تشکیل این شورا در گام نخست برای مدت دو سال پیش‌بینی شده است و جلسات آن به صورت منظم، احتمالاً ماهانه یا فصلی، برگزار خواهد شد تا پس از ارزیابی عملکرد، درباره ادامه یا اصلاح ساختار آن تصمیم‌گیری شود.